[w/e, Νοέμβριος 2010]
Η Βικτόρια Χίσλοπ έκανε στην Ελλάδα φίλους αληθινούς, που δεν την ζηλεύουν, και βρήκε, κατά κάποιο τρόπο, τον εαυτό της. Γι’αυτό και μας έρχεται ξανά και ξανά, πότε για διακοπές, πότε για να παρουσιάσει τα βιβλία της, πότε για να βρεθεί στα γυρίσματα της σειράς του ΜΕGA και πότε για να προετοιμάσει το τρίτο της μυθιστόρημα, η υπόθεση του οποίου διαδραματίζεται στην Ελλάδα. Στο διήγημα που χάρισε πέρσι στην Oxfam, τη διεθνή οργάνωση κατά της φτώχειας, η Βικτόρια μιλούσε για τις διαδηλώσεις στην Αθήνα. Στο μυθιστόρημα που γράφει τώρα (The Thread – Το Νήμα, εκδ. Διόπτρα) με ήρωα ένα μικρό αγόρι, το Δημήτρη, επιχειρεί να εξηγήσει, στον εαυτό της πρωτίστως, τη δυνατή της σχέση με την Ελλάδα – τόσο δυνατή που όχι μόνο έμαθε ελληνικά αλλά και κατάφερε να μην την πειράζει το τσιγάρο.
____________
Δεν σε ενοχλεί που στην Ελλάδα καπνίζουν όλοι;
Καθόλου. Δεν μπορείς να βρίσκεσαι στην Ελλάδα και να μη μιλάς ελληνικά ή να μην καπνίζεις. Πρέπει να προσαρμόζεσαι σε κάθε τόπο.
Ελληνικά έμαθες. Ξεκίνησες και το κάπνισμα;
Όταν είμαι στην Ελλάδα, καπνίζω ένα τσιγάρο την ημέρα, πάντα τράκα, και πολύ περισσότερα ως παθητική καπνίστρια. Πάντα θα καπνίζει κάποιος γύρω σου, έτσι που σε βγάζει από τον κόπο να καπνίζεις η ίδια. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να αναπνέεις κι έρχεται στα πνευμόνια σου καπνός. Απ’αυτή την άποψη, μου είναι ξεκούραστο και δωρεάν το κάπνισμα στην Ελλάδα.
Άλλοι άνθρωποι, όταν ταξιδεύουν, γίνονται υπερόπτες - περιμένουν από τους ντόπιους να προσαρμοστούν στις επιθυμίες τους. Έχεις δει πώς συμπεριφέρονται κάποιοι Έλληνες τουρίστες στο Λονδίνο;
Δεν ξέρω. Οι μόνοι Έλληνες που συναντώ εδώ στην Αγγλία έχουν εγκατασταθεί μόνιμα, δεν είναι πια τουρίστες. Μου δίνουν την εντύπωση ότι τους αρέσουν όλα όσα δεν μου αρέσουν εμένα στην Αγγλία. Έχουν ενσωματωθεί με μεγάλη επιτυχία. Αναγκάζομαι συχνά να τους υπενθυμίζω πόσο όμορφη είναι η δική τους χώρα.
Γιατί σου είναι σημαντικά τα ταξίδια;
Ικανοποιούν την επιθυμία μου για το ανοίκειο. Ένα μου ελάττωμα είναι ότι βαριέμαι πολύ ό,τι μου είναι πολύ οικείο. Μου αρέσει πολύ να κάνω καινούργιους φίλους και να γνωρίζω ανθρώπους. Την τελευταία φορά που ήμουν στην Κρήτη έκανα κάτι που δεν είχα ξανακάνει στη ζωή μου. Στην Αγγλία μας μαθαίνουν από μικρούς να μην βάζουμε αγνώστους στο αυτοκίνητο. Είναι επικίνδυνο. Σκέφτηκα όμως ότι αυτός ο κανόνας δεν ισχύει στην Κρήτη. Πήρα λοιπόν δύο φορές με το αυτοκίνητο δύο ηλικιωμένες γυναίκες. Μιλήσαμε, ήταν υπέροχη εμπειρία.
Δείχνεις να έχεις κολλήσει με την Ελλάδα. Γιατί;
Νομίζω ότι είναι θέμα γούστου. Είχα την τύχη να ταξιδέψω πολύ στη ζωή μου. Απ’όλα τα μέρη που έχω γυρίσει, η Ελλάδα μου αρέσει περισσότερο. Δεν μπορώ να το εκλογικεύσω. Θα μπορούσα να πω διάφορα που μου αρέσουν, ας πούμε ο μπακλαβάς ή κάτι άλλο, αλλά θα ήταν απλοϊκή απάντηση. Νομίζω ότι αυτό που μου αρέσει είναι το πώς νιώθω στην Ελλάδα. Νιώθω ακόμα ξένη, μπορώ να παρατηρώ από απόσταση, μπορώ να κατασκοπεύω. Ίσως στο μέλλον να μην βρίσκω πια ενδιαφέρον στην Ελλάδα, αλλά τώρα όλα μου κινούν την περιέργεια. Έκανα τις προάλλες περιοδεία στο Βόλο, όλα ήταν διαφορετικά. Υπάρχουν ακόμα κάπου πέντε χιλιάδες χωριά που δεν έχω επισκεφτεί κι ελπίζω ότι θα τα καταφέρω με τον καιρό.
Υπάρχει κάτι που σου λείπει από την Ελλάδα όταν δεν είσαι εδώ;
Η Αθήνα έχει ξεχωριστή ατμόσφαιρα – όχι ωραία, αλλά ξεχωριστή. Αυτή η ατμόσφαιρα μου λείπει.
Υπάρχει κάτι που δεν σου αρέσει στην Αθήνα;
Κάποια πράγματα τα βρίσκω περίεργα. Ας πούμε, δεν μπορείς να φας στο μετρό. Μια φορά, κρατούσα στο μετρό ένα κουλούρι Θεσσαλονίκης και με περικύκλωσαν σεκιουριτάδες. Μου ήρθε να βάλω τα γέλια. Η Αθήνα έχει πολλά προβλήματα. Θα τολμούσα να πω ότι λίγα ψίχουλα στο μετρό είναι το μικρότερο από τα προβλήματά της.
Μας βρίσκεις αλλαγμένους τώρα με την κρίση;
Την τελευταία φορά που βρέθηκα στην Αθήνα, είδα μια θλιμμένη ατμόσφαιρα στο δρόμο. Μπορεί όμως να έφταιγε η βροχή, δεν ξέρω. Κάτι που βλέπω στην Αθήνα, και σίγουρα δεν το βλέπω στο Λονδίνο, είναι όλοι αυτοί οι αστυνομικοί στους δρόμους, με στολή και ασπίδα.
Δεν είχατε ένστολους στους δρόμους του Λονδίνου μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο μετρό;
Όχι. Τουλάχιστον όχι τόσο φανερά. Δεν διαδηλώνουμε κιόλας όπως εσείς. Έχετε περισσότερα κοινά με τους Γάλλους στον τρόπο που εκδηλώνετε τα συναισθήματά σας.
Αληθεύει ότι στην Αγγλία αντιμετωπίζετε την αστυνομία με πολύ μεγαλύτερο σεβασμό από ό,τι εμείς εδώ;
Ναι. Όταν ήμουν μικρή, ήταν δημοφιλής στην τηλεόραση μια αστυνομική σειρά, το Dixon of Dock Green, ασπρόμαυρη, με ήρωα έναν αστυνομικό της παλιάς φρουράς, που όλοι θα θέλαμε να είναι παππούς μας. Μεγαλώσαμε μαθαίνοντας να έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στους αστυνομικούς. Ξέρω ότι στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Η στάση σας απέναντι στην αστυνομία έχει να κάνει με την ελληνική ιστορία του 20ού αιώνα, όπως επίσης η στάση σας απέναντι στους πολιτικούς. Το ερώτημα είναι τι κάνει κάποιος για να βγει από την κατάσταση απογοήτευσης και κυνισμού που φαίνεται να περνάτε. Εφηύρατε τη δημοκρατία και όμως δεν φαίνεται να την πιστεύετε. Περιμένετε τα χειρότερα από τους πολιτικούς.
Στην Αγγλία τους εμπιστεύεστε περισσότερο;
Περιμένουμε από αυτούς απόλυτη τιμιότητα. Είχαμε πρόσφατα στην Αγγλία ένα μεγάλο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο, το Σκάνδαλο των Εξόδων. Αποκαλύφθηκε ότι ορισμένοι πολιτικοί παρακρατούσαν για προσωπική χρήση τα χρήματα που δικαιούνταν για έξοδα σχετικά με την άσκηση του λειτουργήματός τους. Μετά τις αποκαλύψεις, κάποιοι αναγκάστηκαν να παραιτηθούν και άλλοι να επιστρέψουν τα χρήματα. Στην Αγγλία δεν ανεχόμαστε τη διαφθορά.
Έγραψες ένα διήγημα με θέμα τις διαδηλώσεις στην Αθήνα, το «Μια Φλόγα στην Αθήνα», που δημοσιεύτηκε σε μια συλλογή διηγημάτων για την Oxfam. Ήσουν εδώ στις διαμαρτυρίες;
Βρέθηκα σε μια διαδήλωση πέρσι, ένα χρόνο μετά τα επεισόδια για το παιδί που πυροβολήθηκε. Ρωτούσα τους διαδηλωτές γιατί διαμαρτύρονται και κανείς δεν μπορούσε να μου πει. Μου φάνηκε σαν να μην υπάρχει κατεύθυνση. Την ίδια στιγμή καταστρέφονταν κτήρια, υπήρχε χάος. Μου φάνηκε ότι η διαμαρτυρία πρέπει να έχει κατεύθυνση, διαφορετικά δεν καταφέρνει τίποτα. Αυτό πραγματεύεται η ιστορία.
Με το Νησί στόχευες στην επιτυχία; Ή ξεκίνησες απλά να πεις μιαν ιστορία;
Ήθελα απλά να πω μιαν ιστορία. Ήμουν βέβαια πολύ τυχερή. Η επιτυχία είναι τύχη. Και σκληρή δουλειά, βέβαια – ας μην την υποτιμάμε τη δουλειά. Σήμερα οι έφηβοι θέλουν να γίνουν διάσημοι μέσα σε μια νύχτα, όπως στο x-factor, αλλά αυτού του είδους η επιτυχία και η φήμη είναι πρόσκαιρες.
Οι ισορροπίες στην οικογένεια άλλαξαν με την επιτυχία σου;
Και ναι και όχι. Το γράψιμο μπορείς να το κάνεις στο σπίτι και σε γενικές γραμμές ταιριάζει με την οικογενειακή ζωή. Δεν νομίζω ότι τα παιδιά κατάλαβαν αν και πότε έγραφα. Τα πήγαινα και τα έφερνα από το σχολείο, ετοίμαζα φαγητό, ασχολιόμουν με το σπίτι, γέμιζα το ψυγείο – δεν άλλαξε η ζωή τους. Η προσαρμογή του Νησιού για την τηλεόραση τα επηρέασε πολύ περισσότερο γιατί ήθελα να έχω θέση στην παραγωγή κι έπρεπε να περάσω πολύ χρόνο στην Κρήτη. Φέτος τον μισό χρόνο βρισκόμουν στην Ελλάδα κι αυτό άλλαξε πια τις ισορροπίες. Ο σύζυγός μου ο Ίαν έμαθε πια να κάνει ψητό κοτόπουλο – μέχρι τώρα το μόνο που ήξερε ήταν να φτιάχνει τοστ. Νομίζω ότι το κλειδί για την ισορροπία μας είναι ότι όλοι μας στην οικογένεια νιώθουμε πλήρεις και παθιασμένοι μ’αυτό που κάνουμε.
Η επιτυχία φέρνει μαζί της και δυσκολίες;
Σε ό,τι με αφορά, βρήκα προβληματική την αντίδραση πολλών φίλων μου στην Αγγλία. Ζήλευαν, έκαναν σαν να μην συνέβη τίποτα. Ενώ στην Ελλάδα δεν με ήξερε κανείς από πριν και τα πράγματα εξελίχθηκαν πιο ομαλά. Μετά το Νησί, έχω πια λιγότερους φίλους στην Αγγλία. Έχω όμως αντισταθμίσει τις απώλειες κάνοντας πολλούς καινούργιους φίλους στην Ελλάδα.
Ο τρόπος που σε αντιμετωπίζει ο κόσμος είναι διαφορετικός στην Ελλάδα και στο Λονδίνο;
Τελείως διαφορετικός. Έχετε μια κουλτούρα προσωπολατρείας που δεν έχουμε στην Αγγλία. Στην Ελλάδα οι αντιδράσεις είναι πολύ πιο συναισθηματικές. Όταν υπογράφω αντίτυπα του Νησιού σε μια παρουσίαση, έρχονται άνθρωποι με δάκρυα στα μάτια και μου λένε ότι έχουν το διαβάσει τρεις και τέσσερις φορές. Και δεν λένε ψέματα, γιατί προσέχω τα αντίτυπα των βιβλίων τους. Είναι φθαρμένα, με κιτρινισμένες σελίδες. Είναι εξαιρετική εμπειρία, πολύ έντονη, και συχνά εξαντλητική. Όταν κάποιος σου εκφράζει κάτι τόσο βαθύ, η έντασή του μεταφέρεται και σ’ εσένα.
Προτίμησες την πρόταση του MEGA για το σίριαλ, απορρίπτοντας μια πρόταση του Χόλιγουντ να γίνει το Νησί ταινία, με πολύ περισσότερα λεφτά για σένα. Μέτρησε στην απόφασή σου το γεγονός ότι η πρόταση του Μέγκα θα σου επέτρεπε να βρίσκεσαι περισσότερο στην Ελλάδα;
Φυσικά και μέτρησε, όπως μέτρησε και το γεγονός ότι στην Αμερική νιώθω σαν εξωγήινη, δεν μπορώ να βρω σημεία επαφής. Δεν σημαίνει βέβαια ότι επειδή έγινε η τηλεοπτική σειρά θα απορρίψω στο μέλλον μια ενδιαφέρουσα πρόταση για ταινία, αν υπάρξει. Ο λόγος που απέρριψα τη συγκεκριμένη πρόταση ήταν ότι κατάλαβα από το ύφος τους ότι δεν με ήθελαν μέσα στα πόδια τους. Τότε ακόμη ζούσε ο Μανώλης Φουντουλάκης, ένας άνθρωπος που είχε θεραπευτεί από τη λέπρα και υπήρξε πολύ σημαντικός στη ζωή μου. Δεν ήθελα να πάει στο σινεμά ο Μανώλης και να δει μιαν αναπαράσταση των λεπρών βασισμένη στη φρίκη, χωρίς ευαισθησία, όπως κάνει καμιά φορά το Χόλιγουντ.
Είσαι ικανοποιημένη από τη σειρά;
Απολύτως. Φτάνει σ’ ένα βάθος που νομίζω ότι δεν θα έφτανε αν ήταν αμερικανική παραγωγή. Και η ποιότητα της παραγωγής αγγίζει τα αμερικανικά στάνταρ. Είναι σχεδόν σαν ταινία. Οι Έλληνες πρέπει να νιώθουν περήφανοι γι’αυτή τη δουλειά, που έχει γίνει εξ ολοκλήρου από Έλληνες, αν εξαιρέσουμε εμένα και το βιβλίο.
Παρενέβαινες στη σειρά πολύ;
Φαντάζομαι ότι είπα κάποια πράγματα που ορισμένοι θα προτιμούσαν να μην είχα πει. Πρέπει να τους ρωτήσεις, αλλά ελπίζω να μην τους κάθισα στο σβέρκο. Είμαι περήφανη για μία από τις παρεμβάσεις μου. Κάποια στιγμή στην υπόθεση, η Ελένη παίρνει κάποιες κούπες μαζί της στο νησί και αφήνει μιαν άλλη όμοια πίσω. Λειτουργούν συμβολικά αυτές οι κούπες. Βρίσκομαι λοιπόν στο γύρισμα και βλέπω ότι οι κούπες που πάνε να χρησιμοποιήσουν δεν έχουν καμία σχέση με τις κούπες που είχα εγώ στο μυαλό μου. Τρέχω στο αυτοκίνητο, οδηγώ με 160 χιλιόμετρα την ώρα μέχρι την κοντινότερη πόλη, παρκάρω παράνομα έξω από ένα μαγαζί με πορσελάνες, και είχαν ακριβώς τις κούπες που ήθελα. Πανάκριβες, αλλά ήταν οι σωστές. Οδήγησα πάλι πίσω αστραπή και τους έδωσα τις κούπες λίγο πριν αρχίσει το γύρισμα της σκηνής. Όταν τις δεις, θα καταλάβεις ποιες εννοώ.
Το βιβλίο που γράφεις τώρα, το τρίτο σου, είναι πάλι για την Ελλάδα, σωστά;
Ναι. Έχει ήρωα ένα μικρό αγόρι, το Δημήτρη. Δεν μπορώ να πω περισσότερα γιατί τώρα το γράφω, μόνό ότι προσπαθώ να εξηγήσω σε μένα και σε όποιον ενδιαφερθεί να το διαβάσει τους λόγους που μου αρέσει τόσο η Ελλάδα. Το γράφω πρωτίστως για μένα, όχι για να ευχαριστήσω κάποιον.
Όταν γράφεις, συμβουλεύεσαι τη γνώμη άλλων; Τους δείχνεις τα προσχέδια;
Όχι. Ο πρώτος που το διαβάζει είναι ο ατζέντης μου. Όταν ο Ίαν πλησιάζει στον υπολογιστή την ώρα που γράφω, κατεβάζω το παράθυρο με το αρχείο.
Δεν τον εμπιστεύεσαι;
Δεν είναι αυτό. Κάθε φορά που δείχνεις το κείμενο σε κάποιον, το αποδυναμώνεις. Αν σου πουν τι πιστεύουν, είσαι υποχρεωμένη να πάρεις υπόψη τα σχόλιά τους. Πρέπει να έχεις ξεκάθαρη εικόνα γι’αυτό που κάνεις και να το έχεις ψάξει τόσο που να το πιστεύεις. Βρίσκω ότι με βοηθάει πολύ όσο γράφω να κρατώ το βιβλίο για τον εαυτό μου, να το φυλάω όπως ένα μυστικό. Όταν γράφω, είμαι σαν κλώσα – κάθομαι πάνω στο αυγό μου και το ζεσταίνω, μέχρι να μεγαλώσει μέσα του το κλωσσοπουλάκι.
Η Βικτόρια Χίσλοπ έκανε στην Ελλάδα φίλους αληθινούς, που δεν την ζηλεύουν, και βρήκε, κατά κάποιο τρόπο, τον εαυτό της. Γι’αυτό και μας έρχεται ξανά και ξανά, πότε για διακοπές, πότε για να παρουσιάσει τα βιβλία της, πότε για να βρεθεί στα γυρίσματα της σειράς του ΜΕGA και πότε για να προετοιμάσει το τρίτο της μυθιστόρημα, η υπόθεση του οποίου διαδραματίζεται στην Ελλάδα. Στο διήγημα που χάρισε πέρσι στην Oxfam, τη διεθνή οργάνωση κατά της φτώχειας, η Βικτόρια μιλούσε για τις διαδηλώσεις στην Αθήνα. Στο μυθιστόρημα που γράφει τώρα (The Thread – Το Νήμα, εκδ. Διόπτρα) με ήρωα ένα μικρό αγόρι, το Δημήτρη, επιχειρεί να εξηγήσει, στον εαυτό της πρωτίστως, τη δυνατή της σχέση με την Ελλάδα – τόσο δυνατή που όχι μόνο έμαθε ελληνικά αλλά και κατάφερε να μην την πειράζει το τσιγάρο.
____________
Δεν σε ενοχλεί που στην Ελλάδα καπνίζουν όλοι;
Καθόλου. Δεν μπορείς να βρίσκεσαι στην Ελλάδα και να μη μιλάς ελληνικά ή να μην καπνίζεις. Πρέπει να προσαρμόζεσαι σε κάθε τόπο.
Ελληνικά έμαθες. Ξεκίνησες και το κάπνισμα;
Όταν είμαι στην Ελλάδα, καπνίζω ένα τσιγάρο την ημέρα, πάντα τράκα, και πολύ περισσότερα ως παθητική καπνίστρια. Πάντα θα καπνίζει κάποιος γύρω σου, έτσι που σε βγάζει από τον κόπο να καπνίζεις η ίδια. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να αναπνέεις κι έρχεται στα πνευμόνια σου καπνός. Απ’αυτή την άποψη, μου είναι ξεκούραστο και δωρεάν το κάπνισμα στην Ελλάδα.
Άλλοι άνθρωποι, όταν ταξιδεύουν, γίνονται υπερόπτες - περιμένουν από τους ντόπιους να προσαρμοστούν στις επιθυμίες τους. Έχεις δει πώς συμπεριφέρονται κάποιοι Έλληνες τουρίστες στο Λονδίνο;
Δεν ξέρω. Οι μόνοι Έλληνες που συναντώ εδώ στην Αγγλία έχουν εγκατασταθεί μόνιμα, δεν είναι πια τουρίστες. Μου δίνουν την εντύπωση ότι τους αρέσουν όλα όσα δεν μου αρέσουν εμένα στην Αγγλία. Έχουν ενσωματωθεί με μεγάλη επιτυχία. Αναγκάζομαι συχνά να τους υπενθυμίζω πόσο όμορφη είναι η δική τους χώρα.
Γιατί σου είναι σημαντικά τα ταξίδια;
Ικανοποιούν την επιθυμία μου για το ανοίκειο. Ένα μου ελάττωμα είναι ότι βαριέμαι πολύ ό,τι μου είναι πολύ οικείο. Μου αρέσει πολύ να κάνω καινούργιους φίλους και να γνωρίζω ανθρώπους. Την τελευταία φορά που ήμουν στην Κρήτη έκανα κάτι που δεν είχα ξανακάνει στη ζωή μου. Στην Αγγλία μας μαθαίνουν από μικρούς να μην βάζουμε αγνώστους στο αυτοκίνητο. Είναι επικίνδυνο. Σκέφτηκα όμως ότι αυτός ο κανόνας δεν ισχύει στην Κρήτη. Πήρα λοιπόν δύο φορές με το αυτοκίνητο δύο ηλικιωμένες γυναίκες. Μιλήσαμε, ήταν υπέροχη εμπειρία.
Δείχνεις να έχεις κολλήσει με την Ελλάδα. Γιατί;
Νομίζω ότι είναι θέμα γούστου. Είχα την τύχη να ταξιδέψω πολύ στη ζωή μου. Απ’όλα τα μέρη που έχω γυρίσει, η Ελλάδα μου αρέσει περισσότερο. Δεν μπορώ να το εκλογικεύσω. Θα μπορούσα να πω διάφορα που μου αρέσουν, ας πούμε ο μπακλαβάς ή κάτι άλλο, αλλά θα ήταν απλοϊκή απάντηση. Νομίζω ότι αυτό που μου αρέσει είναι το πώς νιώθω στην Ελλάδα. Νιώθω ακόμα ξένη, μπορώ να παρατηρώ από απόσταση, μπορώ να κατασκοπεύω. Ίσως στο μέλλον να μην βρίσκω πια ενδιαφέρον στην Ελλάδα, αλλά τώρα όλα μου κινούν την περιέργεια. Έκανα τις προάλλες περιοδεία στο Βόλο, όλα ήταν διαφορετικά. Υπάρχουν ακόμα κάπου πέντε χιλιάδες χωριά που δεν έχω επισκεφτεί κι ελπίζω ότι θα τα καταφέρω με τον καιρό.
Υπάρχει κάτι που σου λείπει από την Ελλάδα όταν δεν είσαι εδώ;
Η Αθήνα έχει ξεχωριστή ατμόσφαιρα – όχι ωραία, αλλά ξεχωριστή. Αυτή η ατμόσφαιρα μου λείπει.
Υπάρχει κάτι που δεν σου αρέσει στην Αθήνα;
Κάποια πράγματα τα βρίσκω περίεργα. Ας πούμε, δεν μπορείς να φας στο μετρό. Μια φορά, κρατούσα στο μετρό ένα κουλούρι Θεσσαλονίκης και με περικύκλωσαν σεκιουριτάδες. Μου ήρθε να βάλω τα γέλια. Η Αθήνα έχει πολλά προβλήματα. Θα τολμούσα να πω ότι λίγα ψίχουλα στο μετρό είναι το μικρότερο από τα προβλήματά της.
Μας βρίσκεις αλλαγμένους τώρα με την κρίση;
Την τελευταία φορά που βρέθηκα στην Αθήνα, είδα μια θλιμμένη ατμόσφαιρα στο δρόμο. Μπορεί όμως να έφταιγε η βροχή, δεν ξέρω. Κάτι που βλέπω στην Αθήνα, και σίγουρα δεν το βλέπω στο Λονδίνο, είναι όλοι αυτοί οι αστυνομικοί στους δρόμους, με στολή και ασπίδα.
Δεν είχατε ένστολους στους δρόμους του Λονδίνου μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο μετρό;
Όχι. Τουλάχιστον όχι τόσο φανερά. Δεν διαδηλώνουμε κιόλας όπως εσείς. Έχετε περισσότερα κοινά με τους Γάλλους στον τρόπο που εκδηλώνετε τα συναισθήματά σας.
Αληθεύει ότι στην Αγγλία αντιμετωπίζετε την αστυνομία με πολύ μεγαλύτερο σεβασμό από ό,τι εμείς εδώ;
Ναι. Όταν ήμουν μικρή, ήταν δημοφιλής στην τηλεόραση μια αστυνομική σειρά, το Dixon of Dock Green, ασπρόμαυρη, με ήρωα έναν αστυνομικό της παλιάς φρουράς, που όλοι θα θέλαμε να είναι παππούς μας. Μεγαλώσαμε μαθαίνοντας να έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στους αστυνομικούς. Ξέρω ότι στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Η στάση σας απέναντι στην αστυνομία έχει να κάνει με την ελληνική ιστορία του 20ού αιώνα, όπως επίσης η στάση σας απέναντι στους πολιτικούς. Το ερώτημα είναι τι κάνει κάποιος για να βγει από την κατάσταση απογοήτευσης και κυνισμού που φαίνεται να περνάτε. Εφηύρατε τη δημοκρατία και όμως δεν φαίνεται να την πιστεύετε. Περιμένετε τα χειρότερα από τους πολιτικούς.
Στην Αγγλία τους εμπιστεύεστε περισσότερο;
Περιμένουμε από αυτούς απόλυτη τιμιότητα. Είχαμε πρόσφατα στην Αγγλία ένα μεγάλο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο, το Σκάνδαλο των Εξόδων. Αποκαλύφθηκε ότι ορισμένοι πολιτικοί παρακρατούσαν για προσωπική χρήση τα χρήματα που δικαιούνταν για έξοδα σχετικά με την άσκηση του λειτουργήματός τους. Μετά τις αποκαλύψεις, κάποιοι αναγκάστηκαν να παραιτηθούν και άλλοι να επιστρέψουν τα χρήματα. Στην Αγγλία δεν ανεχόμαστε τη διαφθορά.
Έγραψες ένα διήγημα με θέμα τις διαδηλώσεις στην Αθήνα, το «Μια Φλόγα στην Αθήνα», που δημοσιεύτηκε σε μια συλλογή διηγημάτων για την Oxfam. Ήσουν εδώ στις διαμαρτυρίες;
Βρέθηκα σε μια διαδήλωση πέρσι, ένα χρόνο μετά τα επεισόδια για το παιδί που πυροβολήθηκε. Ρωτούσα τους διαδηλωτές γιατί διαμαρτύρονται και κανείς δεν μπορούσε να μου πει. Μου φάνηκε σαν να μην υπάρχει κατεύθυνση. Την ίδια στιγμή καταστρέφονταν κτήρια, υπήρχε χάος. Μου φάνηκε ότι η διαμαρτυρία πρέπει να έχει κατεύθυνση, διαφορετικά δεν καταφέρνει τίποτα. Αυτό πραγματεύεται η ιστορία.
Με το Νησί στόχευες στην επιτυχία; Ή ξεκίνησες απλά να πεις μιαν ιστορία;
Ήθελα απλά να πω μιαν ιστορία. Ήμουν βέβαια πολύ τυχερή. Η επιτυχία είναι τύχη. Και σκληρή δουλειά, βέβαια – ας μην την υποτιμάμε τη δουλειά. Σήμερα οι έφηβοι θέλουν να γίνουν διάσημοι μέσα σε μια νύχτα, όπως στο x-factor, αλλά αυτού του είδους η επιτυχία και η φήμη είναι πρόσκαιρες.
Οι ισορροπίες στην οικογένεια άλλαξαν με την επιτυχία σου;
Και ναι και όχι. Το γράψιμο μπορείς να το κάνεις στο σπίτι και σε γενικές γραμμές ταιριάζει με την οικογενειακή ζωή. Δεν νομίζω ότι τα παιδιά κατάλαβαν αν και πότε έγραφα. Τα πήγαινα και τα έφερνα από το σχολείο, ετοίμαζα φαγητό, ασχολιόμουν με το σπίτι, γέμιζα το ψυγείο – δεν άλλαξε η ζωή τους. Η προσαρμογή του Νησιού για την τηλεόραση τα επηρέασε πολύ περισσότερο γιατί ήθελα να έχω θέση στην παραγωγή κι έπρεπε να περάσω πολύ χρόνο στην Κρήτη. Φέτος τον μισό χρόνο βρισκόμουν στην Ελλάδα κι αυτό άλλαξε πια τις ισορροπίες. Ο σύζυγός μου ο Ίαν έμαθε πια να κάνει ψητό κοτόπουλο – μέχρι τώρα το μόνο που ήξερε ήταν να φτιάχνει τοστ. Νομίζω ότι το κλειδί για την ισορροπία μας είναι ότι όλοι μας στην οικογένεια νιώθουμε πλήρεις και παθιασμένοι μ’αυτό που κάνουμε.
Η επιτυχία φέρνει μαζί της και δυσκολίες;
Σε ό,τι με αφορά, βρήκα προβληματική την αντίδραση πολλών φίλων μου στην Αγγλία. Ζήλευαν, έκαναν σαν να μην συνέβη τίποτα. Ενώ στην Ελλάδα δεν με ήξερε κανείς από πριν και τα πράγματα εξελίχθηκαν πιο ομαλά. Μετά το Νησί, έχω πια λιγότερους φίλους στην Αγγλία. Έχω όμως αντισταθμίσει τις απώλειες κάνοντας πολλούς καινούργιους φίλους στην Ελλάδα.
Ο τρόπος που σε αντιμετωπίζει ο κόσμος είναι διαφορετικός στην Ελλάδα και στο Λονδίνο;
Τελείως διαφορετικός. Έχετε μια κουλτούρα προσωπολατρείας που δεν έχουμε στην Αγγλία. Στην Ελλάδα οι αντιδράσεις είναι πολύ πιο συναισθηματικές. Όταν υπογράφω αντίτυπα του Νησιού σε μια παρουσίαση, έρχονται άνθρωποι με δάκρυα στα μάτια και μου λένε ότι έχουν το διαβάσει τρεις και τέσσερις φορές. Και δεν λένε ψέματα, γιατί προσέχω τα αντίτυπα των βιβλίων τους. Είναι φθαρμένα, με κιτρινισμένες σελίδες. Είναι εξαιρετική εμπειρία, πολύ έντονη, και συχνά εξαντλητική. Όταν κάποιος σου εκφράζει κάτι τόσο βαθύ, η έντασή του μεταφέρεται και σ’ εσένα.
Προτίμησες την πρόταση του MEGA για το σίριαλ, απορρίπτοντας μια πρόταση του Χόλιγουντ να γίνει το Νησί ταινία, με πολύ περισσότερα λεφτά για σένα. Μέτρησε στην απόφασή σου το γεγονός ότι η πρόταση του Μέγκα θα σου επέτρεπε να βρίσκεσαι περισσότερο στην Ελλάδα;
Φυσικά και μέτρησε, όπως μέτρησε και το γεγονός ότι στην Αμερική νιώθω σαν εξωγήινη, δεν μπορώ να βρω σημεία επαφής. Δεν σημαίνει βέβαια ότι επειδή έγινε η τηλεοπτική σειρά θα απορρίψω στο μέλλον μια ενδιαφέρουσα πρόταση για ταινία, αν υπάρξει. Ο λόγος που απέρριψα τη συγκεκριμένη πρόταση ήταν ότι κατάλαβα από το ύφος τους ότι δεν με ήθελαν μέσα στα πόδια τους. Τότε ακόμη ζούσε ο Μανώλης Φουντουλάκης, ένας άνθρωπος που είχε θεραπευτεί από τη λέπρα και υπήρξε πολύ σημαντικός στη ζωή μου. Δεν ήθελα να πάει στο σινεμά ο Μανώλης και να δει μιαν αναπαράσταση των λεπρών βασισμένη στη φρίκη, χωρίς ευαισθησία, όπως κάνει καμιά φορά το Χόλιγουντ.
Είσαι ικανοποιημένη από τη σειρά;
Απολύτως. Φτάνει σ’ ένα βάθος που νομίζω ότι δεν θα έφτανε αν ήταν αμερικανική παραγωγή. Και η ποιότητα της παραγωγής αγγίζει τα αμερικανικά στάνταρ. Είναι σχεδόν σαν ταινία. Οι Έλληνες πρέπει να νιώθουν περήφανοι γι’αυτή τη δουλειά, που έχει γίνει εξ ολοκλήρου από Έλληνες, αν εξαιρέσουμε εμένα και το βιβλίο.
Παρενέβαινες στη σειρά πολύ;
Φαντάζομαι ότι είπα κάποια πράγματα που ορισμένοι θα προτιμούσαν να μην είχα πει. Πρέπει να τους ρωτήσεις, αλλά ελπίζω να μην τους κάθισα στο σβέρκο. Είμαι περήφανη για μία από τις παρεμβάσεις μου. Κάποια στιγμή στην υπόθεση, η Ελένη παίρνει κάποιες κούπες μαζί της στο νησί και αφήνει μιαν άλλη όμοια πίσω. Λειτουργούν συμβολικά αυτές οι κούπες. Βρίσκομαι λοιπόν στο γύρισμα και βλέπω ότι οι κούπες που πάνε να χρησιμοποιήσουν δεν έχουν καμία σχέση με τις κούπες που είχα εγώ στο μυαλό μου. Τρέχω στο αυτοκίνητο, οδηγώ με 160 χιλιόμετρα την ώρα μέχρι την κοντινότερη πόλη, παρκάρω παράνομα έξω από ένα μαγαζί με πορσελάνες, και είχαν ακριβώς τις κούπες που ήθελα. Πανάκριβες, αλλά ήταν οι σωστές. Οδήγησα πάλι πίσω αστραπή και τους έδωσα τις κούπες λίγο πριν αρχίσει το γύρισμα της σκηνής. Όταν τις δεις, θα καταλάβεις ποιες εννοώ.
Το βιβλίο που γράφεις τώρα, το τρίτο σου, είναι πάλι για την Ελλάδα, σωστά;
Ναι. Έχει ήρωα ένα μικρό αγόρι, το Δημήτρη. Δεν μπορώ να πω περισσότερα γιατί τώρα το γράφω, μόνό ότι προσπαθώ να εξηγήσω σε μένα και σε όποιον ενδιαφερθεί να το διαβάσει τους λόγους που μου αρέσει τόσο η Ελλάδα. Το γράφω πρωτίστως για μένα, όχι για να ευχαριστήσω κάποιον.
Όταν γράφεις, συμβουλεύεσαι τη γνώμη άλλων; Τους δείχνεις τα προσχέδια;
Όχι. Ο πρώτος που το διαβάζει είναι ο ατζέντης μου. Όταν ο Ίαν πλησιάζει στον υπολογιστή την ώρα που γράφω, κατεβάζω το παράθυρο με το αρχείο.
Δεν τον εμπιστεύεσαι;
Δεν είναι αυτό. Κάθε φορά που δείχνεις το κείμενο σε κάποιον, το αποδυναμώνεις. Αν σου πουν τι πιστεύουν, είσαι υποχρεωμένη να πάρεις υπόψη τα σχόλιά τους. Πρέπει να έχεις ξεκάθαρη εικόνα γι’αυτό που κάνεις και να το έχεις ψάξει τόσο που να το πιστεύεις. Βρίσκω ότι με βοηθάει πολύ όσο γράφω να κρατώ το βιβλίο για τον εαυτό μου, να το φυλάω όπως ένα μυστικό. Όταν γράφω, είμαι σαν κλώσα – κάθομαι πάνω στο αυγό μου και το ζεσταίνω, μέχρι να μεγαλώσει μέσα του το κλωσσοπουλάκι.
-*-
