[10%, 13/9/09]
Θεωρείται o πατέρας της επιστήμης των υπολογιστών, ο άνθρωπος που εξέλιξε την έννοια του αλγορίθμου και συνέλαβε τη λειτουργία μιας μηχανής που είναι ο πρόγονος των ηλεκτρονικών υπολογιστών. H μηχανή φέρει το όνομά του: Τούρινγκ. Κάθε ένας που πληκτρολογεί κάτι, ανοίγει ένα λογιστικό φύλλο ή έναν επεξεργαστή κειμένου, χειρίζεται μια υλοποιημένη μορφή της μηχανής Τούρινγκ», γράφει το περιοδικό Τάιμ το 1999 και κατατάσσει τον Άλαν Τούρινγκ (Alan Touring) στους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους του 20ού αιώνα.
Ήταν επίσης ήρωας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εργάστηκε στο βρετανικό κέντρο αποκρυπτογράφησης, επικεφαλής του τμήματος για το γερμανικό ναυτικό. Εκεί δημιούργησε μια μηχανή που μπορούσε να αποκρυπτογραφεί στοιχεία της περίφημης κρυπτογραφικής μηχανής των Ναζί «Αίνιγμα», επιτρέποντας στους συμμάχους να προλαβαίνουν τις κινήσεις του γερμανικού ναυτικού και τελικά να νικήσουν τη μάχη του Ατλαντικού.
Και ήταν ομοφυλόφιλος. Αυτό ήταν το έγκλημά του και το πλήρωσε πολύ ακριβά. Το χειμώνα του 1952 κατήγγειλε στην αστυνομία μια διάρρηξη στο σπίτι του. Ο διαρρήκτης είχε χρησιμοποιήσει τη βοήθεια ενός 19χρονου, τον οποίο ο Τούρινγκ είχε γνωρίσει πρόσφατα έξω από ένα σινεμά στο Μάντσεστερ και τον είχε προσκαλέσει επανειλημένως σπίτι του. Οι δύο συνεργοί υπολόγιζαν ότι ο Τούρινγκ δεν θα πήγαινε στην αστυνομία, από φόβο μήπως αποκαλυφθεί η ομοφυλοφιλία του, παράνομη τότε στην Αγγλία. Ο Τούρινγκ όμως όχι μόνο κατήγγειλε τη διάρρηξη αλλά και παραδέχτηκε στην ανάκριση ότι αυτός και ο 19χρονος είχαν σεξουαλικές σχέσεις.
Η παραδοχή του οδήγησε στην καταδίκη του για «πράξεις ιδιαιτέρως αισχρές με άνδρα», σύμφωνα με το Άρθρο 11 του Ποινικού Κώδικα του 1885, το ίδιο άρθρο που είχε στείλει στη φυλακή τον Όσκαρ Ουάιλντ στις αρχές του αιώνα. Αντί της φυλακής, ο Τούρινγκ επέλεξε να μπει σε επιτήρηση, με τον όρο να υποβληθεί σε πρόγραμμα χορήγησης ορμονών που μειώνουν τη σεξουαλική ορμή. Δεχόταν ενέσεις οιστρογόνων κάθε εβδομάδα για ένα χρόνο. Εξαιτίας των οιστρογόνων, ανέπτυξε γυναικομαστία και μεταμορφώθηκε σε σκια του εαυτού του. Επιπλέον, η καταδίκη του καταγράφηκε στο ποινικό του μητρώο και έβαλε τέρμα στην εργασία του ως συμβούλου κρυπτογράφησης στα Κυβερνητικά Γραφεία Επικοινωνιών. Η θλίψη που ένιωθε ήδη από καιρό, επειδή πίστευε ότι το έργο του και ο ίδιος δεν είχαν αναγνωριστεί όσο τους άξιζε (τα επιτεύγματά του στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είχαν γίνει γνωστά, λόγω της απόρρητης φύσης της εργασίας του), έγινε ακόμη μεγαλύτερη.
Στις 8 Ιουνίου του 1954, η καθαρίστρια του σπιτιού του τον βρήκε νεκρό. Σε δύο εβδομάδες θα έκλεινε τα 42 του χρόνια (είχε γεννηθεί στις 23 Ιουνίου του 1912). Δίπλα στο κρεβάτι του βρέθηκε ένα μισοφαγωμένο μήλο που είχε βουτηχτεί σε υδροκυάνιο. Κάποιοι είπαν ότι ο θάνατός του ήταν έργο μυστικών πρακτόρων που ήθελαν να τον εμποδίσουν ν' αποκαλύψει κρατικά μυστικά. Η μητέρα του ισχυρίστηκε ότι επρόκειτο για ατύχημα που οφειλόταν στην απρόσεκτη φύλαξη των χημικών του εργαστηρίου του. Aλλά η ανάκριση αποφάνθηκε: ο θάνατός του οφειλόταν σε αυτοκτονία. Πολλοί μάλιστα παραλληλίζουν το δηλητηριασμένο μήλο που τον οδήγησε στο θάνατο με το δηλητηριασμένο μήλο που σκότωσε τη Χιονάτη στο αγαπημένο του παραμύθι. (Σύμφωνα με ορισμένους, η Apple εμπνεύστηκε το λογότυπό της με το δαγκωμένο μήλο από τον Τούρινγκ).
Στις 10 Σεπτεμβρίου, καθώς φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν αναγνώρισε δημοσίως τον Άλαν Τούρινγκ ως θύμα ομοφοβίας και ζήτησε δημοσίως συγγνώμη. Συμπεριφερθήκαμε φριχτά στον Άλαν και σε πολλές χιλιάδες γκέι ανδρών που καταδικάστηκαν από ομοφοβικούς νόμους», είπε. Μέσα στα χρόνια, εκατομμύρια άλλοι ζούσαν σε κατάσταση φόβου. Είμαι υπερήφανος που εκείνες οι μέρες πέρασαν και που τα τελευταία 12 χρόνια αυτή η κυβέρνηση έχει πράξει τόσα πολλά για να κάνει τη ζωή της ΛΟΑΤ κοινότητας δικαιότερη και πιο ισότιμη. Αυτή η αναγνώριση της ιδιότητας του Άλαν ως ένα από τα διασημότερα θύματα της ομοφοβίας στη Βρετανία είναι άλλο ένα καθυστερημένο βήμα προς την ισότητα.
Η εξαιρετικά ασυνήθιστη κίνηση του βρετανού πρωθυπουργού να ζητήσει συγγνώμη δεν ήταν ούτε αυθόρμητη ούτε ξαφνική. Τον Αύγουστο, βρετανοί επιστήμονες και ΛΟΑΤ ακτιβιστές ξεκίνησαν να συγκεντρώνουν υπογραφές με σκοπό να πιέσουν τη βρετανική κυβέρνηση ν' απολογηθεί για όσα υπέστη ο Τούρινγκ. Μέσα σε ένα μήνα, συγκεντρώθηκαν 30.805 υπογραφές. Μεταξύ αυτών, οι υπογραφές του καθηγητή Ρίτσαρντ Ντόκινς και του συγγραφέα Ίαν Μακ Έβαν. Η αίτηση αυτή έγινε η τέταρτη σε αριθμό υπογραφών αίτηση που έχει υποβληθεί στην ιστοσελίδα της βρετανικής κυβέρνησης.
Ακόμη κι αν δικαιούται κανείς ν'αναρωτηθεί, όπως αναρωτιέται ο Νίκολας Σιναρντέ στην ΛΟΑΤ ενημερωτική ιστοσελίδα pinknews.co.uk, για την πρακτική αξία μιας δημόσιας απολογίας μετά από τόσες δεκαετίες, η κίνηση του Γκόρντον Μπράουν είναι μια δικαίωση του βρετανικού ΛΟΑΤ κινήματος και μια συμβολική κίνηση προς την αποκατάσταση των θυμάτων της ομοφοβίας. Φτάνει βέβαια να θυμόμαστε, όπως μας θυμίζει ο Νίκολας Σιναρντέ, ότι ο Τούρινγκ δεν ήταν το μόνο θύμα ομοφοβίας: περίπου 100.000 Βρετανοί καταδικάστηκαν τον εικοστό αιώνα επειδή έκαναν σεξ (με συναίνεση και χωρίς άσκηση βίας) με ανθρώπους του ίδιου φύλου. Οι ζωές πολύ περισσότερων έχουν καταστραφεί, και εξακολουθούν να καταστρέφονται σε όλο τον κόσμο, μόνο και μόνο επειδή οι άνθρωποι αυτοί ερωτεύονται ανθρώπους του ίδιου φύλου.
Για να μην πάμε πολύ μακριά, πόσο διαφορετική είναι η περίπτωση του Άλαν Τούρινγκ από τον δικό μας Ιωάννη Συκουτρή, τον λαμπρό ελληνιστή και διεθνώς αναγνωρισμένο καθηγητή φιλολογίας του μεσοπολέμου; O Συκουτρής πολεμήθηκε βάναυσα από τον τύπο, την Εκκλησία και την ακαδημαϊκή κοινότητα για την κλασσική ερμηνευτική μελέτη του στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, όπου αναφέρθηκε στο θέμα του παιδικού και ομοφυλοφιλικού έρωτα στην αρχαία Ελλάδα. Αυτοκτόνησε το 1937, σε ηλικία 36 ετών. Μήπως το ελληνικό κράτος οφείλει δημοσίως συγγνώμη σ'αυτόν και τα δικά μας θύματα της ομοφοβίας;
Θεωρείται o πατέρας της επιστήμης των υπολογιστών, ο άνθρωπος που εξέλιξε την έννοια του αλγορίθμου και συνέλαβε τη λειτουργία μιας μηχανής που είναι ο πρόγονος των ηλεκτρονικών υπολογιστών. H μηχανή φέρει το όνομά του: Τούρινγκ. Κάθε ένας που πληκτρολογεί κάτι, ανοίγει ένα λογιστικό φύλλο ή έναν επεξεργαστή κειμένου, χειρίζεται μια υλοποιημένη μορφή της μηχανής Τούρινγκ», γράφει το περιοδικό Τάιμ το 1999 και κατατάσσει τον Άλαν Τούρινγκ (Alan Touring) στους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους του 20ού αιώνα. Ήταν επίσης ήρωας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εργάστηκε στο βρετανικό κέντρο αποκρυπτογράφησης, επικεφαλής του τμήματος για το γερμανικό ναυτικό. Εκεί δημιούργησε μια μηχανή που μπορούσε να αποκρυπτογραφεί στοιχεία της περίφημης κρυπτογραφικής μηχανής των Ναζί «Αίνιγμα», επιτρέποντας στους συμμάχους να προλαβαίνουν τις κινήσεις του γερμανικού ναυτικού και τελικά να νικήσουν τη μάχη του Ατλαντικού.
Και ήταν ομοφυλόφιλος. Αυτό ήταν το έγκλημά του και το πλήρωσε πολύ ακριβά. Το χειμώνα του 1952 κατήγγειλε στην αστυνομία μια διάρρηξη στο σπίτι του. Ο διαρρήκτης είχε χρησιμοποιήσει τη βοήθεια ενός 19χρονου, τον οποίο ο Τούρινγκ είχε γνωρίσει πρόσφατα έξω από ένα σινεμά στο Μάντσεστερ και τον είχε προσκαλέσει επανειλημένως σπίτι του. Οι δύο συνεργοί υπολόγιζαν ότι ο Τούρινγκ δεν θα πήγαινε στην αστυνομία, από φόβο μήπως αποκαλυφθεί η ομοφυλοφιλία του, παράνομη τότε στην Αγγλία. Ο Τούρινγκ όμως όχι μόνο κατήγγειλε τη διάρρηξη αλλά και παραδέχτηκε στην ανάκριση ότι αυτός και ο 19χρονος είχαν σεξουαλικές σχέσεις.
Η παραδοχή του οδήγησε στην καταδίκη του για «πράξεις ιδιαιτέρως αισχρές με άνδρα», σύμφωνα με το Άρθρο 11 του Ποινικού Κώδικα του 1885, το ίδιο άρθρο που είχε στείλει στη φυλακή τον Όσκαρ Ουάιλντ στις αρχές του αιώνα. Αντί της φυλακής, ο Τούρινγκ επέλεξε να μπει σε επιτήρηση, με τον όρο να υποβληθεί σε πρόγραμμα χορήγησης ορμονών που μειώνουν τη σεξουαλική ορμή. Δεχόταν ενέσεις οιστρογόνων κάθε εβδομάδα για ένα χρόνο. Εξαιτίας των οιστρογόνων, ανέπτυξε γυναικομαστία και μεταμορφώθηκε σε σκια του εαυτού του. Επιπλέον, η καταδίκη του καταγράφηκε στο ποινικό του μητρώο και έβαλε τέρμα στην εργασία του ως συμβούλου κρυπτογράφησης στα Κυβερνητικά Γραφεία Επικοινωνιών. Η θλίψη που ένιωθε ήδη από καιρό, επειδή πίστευε ότι το έργο του και ο ίδιος δεν είχαν αναγνωριστεί όσο τους άξιζε (τα επιτεύγματά του στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είχαν γίνει γνωστά, λόγω της απόρρητης φύσης της εργασίας του), έγινε ακόμη μεγαλύτερη.
Στις 8 Ιουνίου του 1954, η καθαρίστρια του σπιτιού του τον βρήκε νεκρό. Σε δύο εβδομάδες θα έκλεινε τα 42 του χρόνια (είχε γεννηθεί στις 23 Ιουνίου του 1912). Δίπλα στο κρεβάτι του βρέθηκε ένα μισοφαγωμένο μήλο που είχε βουτηχτεί σε υδροκυάνιο. Κάποιοι είπαν ότι ο θάνατός του ήταν έργο μυστικών πρακτόρων που ήθελαν να τον εμποδίσουν ν' αποκαλύψει κρατικά μυστικά. Η μητέρα του ισχυρίστηκε ότι επρόκειτο για ατύχημα που οφειλόταν στην απρόσεκτη φύλαξη των χημικών του εργαστηρίου του. Aλλά η ανάκριση αποφάνθηκε: ο θάνατός του οφειλόταν σε αυτοκτονία. Πολλοί μάλιστα παραλληλίζουν το δηλητηριασμένο μήλο που τον οδήγησε στο θάνατο με το δηλητηριασμένο μήλο που σκότωσε τη Χιονάτη στο αγαπημένο του παραμύθι. (Σύμφωνα με ορισμένους, η Apple εμπνεύστηκε το λογότυπό της με το δαγκωμένο μήλο από τον Τούρινγκ).
Στις 10 Σεπτεμβρίου, καθώς φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν αναγνώρισε δημοσίως τον Άλαν Τούρινγκ ως θύμα ομοφοβίας και ζήτησε δημοσίως συγγνώμη. Συμπεριφερθήκαμε φριχτά στον Άλαν και σε πολλές χιλιάδες γκέι ανδρών που καταδικάστηκαν από ομοφοβικούς νόμους», είπε. Μέσα στα χρόνια, εκατομμύρια άλλοι ζούσαν σε κατάσταση φόβου. Είμαι υπερήφανος που εκείνες οι μέρες πέρασαν και που τα τελευταία 12 χρόνια αυτή η κυβέρνηση έχει πράξει τόσα πολλά για να κάνει τη ζωή της ΛΟΑΤ κοινότητας δικαιότερη και πιο ισότιμη. Αυτή η αναγνώριση της ιδιότητας του Άλαν ως ένα από τα διασημότερα θύματα της ομοφοβίας στη Βρετανία είναι άλλο ένα καθυστερημένο βήμα προς την ισότητα.
Η εξαιρετικά ασυνήθιστη κίνηση του βρετανού πρωθυπουργού να ζητήσει συγγνώμη δεν ήταν ούτε αυθόρμητη ούτε ξαφνική. Τον Αύγουστο, βρετανοί επιστήμονες και ΛΟΑΤ ακτιβιστές ξεκίνησαν να συγκεντρώνουν υπογραφές με σκοπό να πιέσουν τη βρετανική κυβέρνηση ν' απολογηθεί για όσα υπέστη ο Τούρινγκ. Μέσα σε ένα μήνα, συγκεντρώθηκαν 30.805 υπογραφές. Μεταξύ αυτών, οι υπογραφές του καθηγητή Ρίτσαρντ Ντόκινς και του συγγραφέα Ίαν Μακ Έβαν. Η αίτηση αυτή έγινε η τέταρτη σε αριθμό υπογραφών αίτηση που έχει υποβληθεί στην ιστοσελίδα της βρετανικής κυβέρνησης.
Ακόμη κι αν δικαιούται κανείς ν'αναρωτηθεί, όπως αναρωτιέται ο Νίκολας Σιναρντέ στην ΛΟΑΤ ενημερωτική ιστοσελίδα pinknews.co.uk, για την πρακτική αξία μιας δημόσιας απολογίας μετά από τόσες δεκαετίες, η κίνηση του Γκόρντον Μπράουν είναι μια δικαίωση του βρετανικού ΛΟΑΤ κινήματος και μια συμβολική κίνηση προς την αποκατάσταση των θυμάτων της ομοφοβίας. Φτάνει βέβαια να θυμόμαστε, όπως μας θυμίζει ο Νίκολας Σιναρντέ, ότι ο Τούρινγκ δεν ήταν το μόνο θύμα ομοφοβίας: περίπου 100.000 Βρετανοί καταδικάστηκαν τον εικοστό αιώνα επειδή έκαναν σεξ (με συναίνεση και χωρίς άσκηση βίας) με ανθρώπους του ίδιου φύλου. Οι ζωές πολύ περισσότερων έχουν καταστραφεί, και εξακολουθούν να καταστρέφονται σε όλο τον κόσμο, μόνο και μόνο επειδή οι άνθρωποι αυτοί ερωτεύονται ανθρώπους του ίδιου φύλου.
Για να μην πάμε πολύ μακριά, πόσο διαφορετική είναι η περίπτωση του Άλαν Τούρινγκ από τον δικό μας Ιωάννη Συκουτρή, τον λαμπρό ελληνιστή και διεθνώς αναγνωρισμένο καθηγητή φιλολογίας του μεσοπολέμου; O Συκουτρής πολεμήθηκε βάναυσα από τον τύπο, την Εκκλησία και την ακαδημαϊκή κοινότητα για την κλασσική ερμηνευτική μελέτη του στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, όπου αναφέρθηκε στο θέμα του παιδικού και ομοφυλοφιλικού έρωτα στην αρχαία Ελλάδα. Αυτοκτόνησε το 1937, σε ηλικία 36 ετών. Μήπως το ελληνικό κράτος οφείλει δημοσίως συγγνώμη σ'αυτόν και τα δικά μας θύματα της ομοφοβίας;
-*-
