[10%, Φεβρουάριος - Μάρτιος 2007]
Στα μέσα των ’90s κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη ένα φρι γκέι περιοδικό, «ο Πόθος». Γλώσσα στακάτη, στήσιμο κομψοτέχνημα, αναλύσεις και σχόλια ανατρεπτικά, φωτογραφίες καυλωτικότατες. Το έβγαζε μια παρέα 5-6 ανθρώπων, που αποτελούσαν την ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης). Ήταν φοιτητές ή άνεργοι που είχαν μια εκπομπή για το δικαίωμα στην ομοφυλοφιλία στο Ράδιο Κιβωτός, έναν αντιεξουσιαστικό σταθμό της Θεσσαλονίκης. Όταν έφυγαν από το σταθμό, θέλησαν να κάνουν κάτι που θα τους κρατά σε εγρήγορση, θα τους δίνει ένα στόχο. Έτσι γεννήθηκε «Ο Πόθος». Το πρώτο τεύχος είχε 8 σελίδες, κόστισε 20 χιλιάδες δραχμές (υπέρογκο το ποσό για την ομάδα) και κυκλοφόρησε σε χίλια αντίτυπα. Σκέφτονταν ότι είναι πολλά – ποιος θα διάβαζε ένα γκέι περιοδικό στη Θεσσαλονίκη, όπου τα μη-γκέι φρι περιοδικά είχαν τιράζ 10 χιλιάδες τεύχη; Τελικά το διάβασαν πολλοί –σε δυο εβδομάδες το τεύχος εξαντλήθηκε. Σύντομα μπήκαν διαφημίσεις, οι σελίδες αυξήθηκαν, το τιράζ έφτασε τα 5 χιλιάδες αντίτυπα. «Ο Πόθος» έγινε το περιοδικό των ψαγμένων της συμπρωτεύουσας και, μέσω ίντερνετ, όλης της Ελλάδας.
Πρόσφατα, ο Άρης Μπατσιούλας, η ψυχή του περιοδικού, κυκλοφόρησε στο ίντερνετ ένα τεύχος με μερικά από τα καλύτερα κείμενα και φωτογραφίες του περιοδικού. Μιλήσαμε μαζί του για την εκδοτική περιπέτεια του Πόθου και το πώς έχουν σήμερα τα πράγματα στην Ελλάδα. Γιατί, αν κάτι έχει αλλάξει, συνέβαλε κι αυτός όσο λίγοι. Κι ας μην το παραδέχεται.
____________
Στα μέσα των ’90s κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη ένα φρι γκέι περιοδικό, «ο Πόθος». Γλώσσα στακάτη, στήσιμο κομψοτέχνημα, αναλύσεις και σχόλια ανατρεπτικά, φωτογραφίες καυλωτικότατες. Το έβγαζε μια παρέα 5-6 ανθρώπων, που αποτελούσαν την ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης). Ήταν φοιτητές ή άνεργοι που είχαν μια εκπομπή για το δικαίωμα στην ομοφυλοφιλία στο Ράδιο Κιβωτός, έναν αντιεξουσιαστικό σταθμό της Θεσσαλονίκης. Όταν έφυγαν από το σταθμό, θέλησαν να κάνουν κάτι που θα τους κρατά σε εγρήγορση, θα τους δίνει ένα στόχο. Έτσι γεννήθηκε «Ο Πόθος». Το πρώτο τεύχος είχε 8 σελίδες, κόστισε 20 χιλιάδες δραχμές (υπέρογκο το ποσό για την ομάδα) και κυκλοφόρησε σε χίλια αντίτυπα. Σκέφτονταν ότι είναι πολλά – ποιος θα διάβαζε ένα γκέι περιοδικό στη Θεσσαλονίκη, όπου τα μη-γκέι φρι περιοδικά είχαν τιράζ 10 χιλιάδες τεύχη; Τελικά το διάβασαν πολλοί –σε δυο εβδομάδες το τεύχος εξαντλήθηκε. Σύντομα μπήκαν διαφημίσεις, οι σελίδες αυξήθηκαν, το τιράζ έφτασε τα 5 χιλιάδες αντίτυπα. «Ο Πόθος» έγινε το περιοδικό των ψαγμένων της συμπρωτεύουσας και, μέσω ίντερνετ, όλης της Ελλάδας.
Πρόσφατα, ο Άρης Μπατσιούλας, η ψυχή του περιοδικού, κυκλοφόρησε στο ίντερνετ ένα τεύχος με μερικά από τα καλύτερα κείμενα και φωτογραφίες του περιοδικού. Μιλήσαμε μαζί του για την εκδοτική περιπέτεια του Πόθου και το πώς έχουν σήμερα τα πράγματα στην Ελλάδα. Γιατί, αν κάτι έχει αλλάξει, συνέβαλε κι αυτός όσο λίγοι. Κι ας μην το παραδέχεται.
____________
Έχω ακούσει ότι είχατε φανατικούς αναγνώστες.
Ναι. Γνωρίζω κάποιον που έπαιρνε τεύχη και τα έβαζε στα γραμματοκιβώτια της πολυκατοικίας του. Αλλά δεν ξέρω ποιοι ήταν οι αναγνώστες μας. Έβλεπα συχνά στο δρόμο ένα αγόρι κι ένα κορίτσι να διαβάζουν μαζί τον Πόθο.
Τον διάβαζαν δηλαδή και στρέιτ;
Πολλοί πρέπει να ήταν στρέιτ. Άλλωστε, τότε η Θεσσαλονίκη είχε ελάχιστα γκέι μπαρ και καφέ. Τα σημεία διανομής του περιοδικού δεν ήταν γκέι, όπως δεν ήταν και τα καταστήματα που μας εμπιστεύτηκαν διαφημίσεις. Το περιοδικό είχε έναν άντεργκραουντ χαρακτήρα, που νομίζω ότι διεύρυνε την απήχησή του.
Ποια ήταν η γραμμή σας;
Θέλαμε να κάνουμε τον κόσμο να καυλώσει, να κάνει περισσότερο σεξ, σεξ χωρίς ενοχές. Γι’ αυτό πιάναμε και πιο ακραία θέματα, όπως το σαδομαζοχισμό ή ακόμη… Άστο! Μέχρι το σαδομαζοχισμό φτάνει!
Τι; Ουρολαγνεία; Φιστφάκιν;
Ε ναι, όλα αυτά. Κάποιοι μάλιστα σοκάρονταν με την εικονογράφηση γιατί δείχναμε πούτσες, δείχναμε σεξ. Σε μια σελίδα μπορεί να είχαμε μια ανάλυση για την αρρενωπότητα και το ποδόσφαιρο και στην άλλη τσόντα. Εγώ πιστεύω στην τσόντα, ότι μπορεί να σε ξυπνήσει, να σε δραστηριοποιήσει. Ξέραμε πολύ καλά γιατί την προσφέραμε.
Ήταν μια πολιτική στάση;
Ήταν πολιτική στάση, αλλά ήταν και μια στάση απέναντι σε αυτούς που λένε ότι αποδέχονται τους ομοφυλόφιλους. Ο ομοφυλόφιλος που γίνεται αποδεκτός είναι ο ευνουχισμένος ομοφυλόφιλος. Σε μια παρέα γκέι με στρέιτ, το ομοφυλοφιλικό σεξ ξαφνικά δεν είναι θέμα προς συζήτηση.
Πρέπει να το συζητάμε;
Κοίταξε, όταν γνωρίζω ένα συνεργάτη, δεν θα συστηθώ «είμαι ο Άρης και είμαι ομοφυλόφιλος». Αλλά αν χτυπήσει το τηλέφωνο και είναι το αγόρι μου, δεν θα αρχίσω τα «μα-μου» και τα συνθηματικά. Θα μιλήσω κανονικά. Ο πραγματικά απελευθερωμένος ομοφυλόφιλος, όταν βρίσκεται σε μια παρέα στρέιτ, πρέπει να μπορεί να μιλά όπως οι υπόλοιποι. Αν του έρθει να φιλήσει το αγόρι του, να μπορεί να το κάνει.
Γιατί δεν βάζατε τα ονόματα των συντακτών στα κείμενα του Πόθου; Στην ταυτότητα του περιοδικού υπάρχουν ονόματα, αλλά όχι στα κείμενα.
Το κάναμε για να στηρίξουμε συλλογικά όλα τα κείμενα. Είχαμε κείμενα ακόμα και από πανεπιστημιακούς, καλλιτέχνες και συγγραφείς, αλλά και κείμενα από ανθρώπους, θα έλεγε κανείς, θηλυπρεπείς – ζώδια και σχόλια γραμμένα με ύφος κάπως camp. Γι’ αυτά κοντέψαμε να φάμε ξύλο.
Επειδή έγραφαν σε μια γλώσσα που κάποιοι θα ονόμαζαν “αδερφίστικη”;
Ναι. Μας έπιασαν και μας είπαν να μην γράφουμε τέτοια, γιατί ο κόσμος σχηματίζει λάθος εντύπωση για τους γκέι. Μα όλοι πια προσπαθούν να πείσουν ότι οι γκέι είναι σοβαροί και δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους άλλους. Αυτό είναι ψέμα. Υπάρχουν γκέι που θέλουν να κάνουν σεξ κάθε μέρα, όπως υπάρχουν γκέι θηλυπρεπείς. Ο αγώνας για το δικαίωμα στη διαφορετικότητα πρέπει να δίνεται και γι’ αυτούς.
Μου κάνει εντύπωση που δεν είχατε λεσβιακά κείμενα.
Ήταν μεγάλος καημός μου αυτό. Είχαμε κοπέλες στην ομάδα, οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν έγραφαν κείμενα, απλώς μας βοηθούσαν, αλλά δεν αρθρώθηκε λεσβιακός λόγος. Μια φορά, για να ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή των γυναικών, μεταφράσαμε ένα κείμενο για τη διάσταση μεταξύ των λεσβιών και των ανδρών συνολικά, γκέι και στρέιτ. Οι λεσβίες αντέδρασαν πολύ άσχημα. Αλλά στο επόμενο τεύχος βάλαμε ένα κείμενο που εξηγούσε ότι το “αρσενικό” και το “θηλυκό” διαφοροποιούνται από το βιολογικό φύλο, οπότε πάλι κερδίσαμε από την αντιπαράθεση.
Έγραφε εκείνο το κείμενο: «Ο ‘ομοφυλόφιλος’ που μισεί τις λεσβίες, όπως και οι φανατισμένες λεσβίες που απορρίπτουν τον άντρα εξαιτίας της βιολογικής του υπόστασης, είναι εξίσου καταδικαστέοι με τον ‘straight’ που απεχθάνεται και επιτίθεται στους ‘gay’».
Αυτό που έμαθα όλα αυτά τα χρόνια στο περιοδικό από τις αντιπαραθέσεις με συνεργάτες και αναγνώστες είναι να κρίνω τον άλλον ως μονάδα, όχι ως ταμπέλα. Δεν κοιτάζω αν ο άλλος είναι γκέι, στρέιτ, αριστερός, δεξιός, δεν ξέρω τι άλλο – τον βλέπω ως μονάδα. Και με το να βάζω το όνομά μου δίπλα στο όνομα των ανθρώπων που θεωρούνταν κόκκινο πανί έμαθα να αποδέχομαι το κάθε τι, ακόμα κι αν δεν συμφωνώ μαζί του. Είναι αυτό που κέρδισα από τον Πόθο.
Σκεφτήκατε να εκμεταλλευτείτε εμπορικά το περιοδικό;
Να βγάλουμε χρήματα, να ζήσουμε απ’ αυτό; Όχι. Θέλαμε να βγαίνει από το μεράκι μας. Οι αντιεξουσιαστικές καταβολές μας δεν μας επέτρεπαν να το κάνουμε επιχείρηση. Ντρεπόμασταν ακόμα και που βάζαμε διαφημίσεις, αλλά ήταν αναγκαίες για να καλύπτουμε τα έξοδα.
Είναι κακό να ζει κανείς από ένα γκέι περιοδικό;
Αν προσφέρει κάτι καλό, όπως το Gay Times, δεν είναι μεμπτό. Τα χρήματα μπορεί να δώσουν την ευκαιρία για κάτι πάρα πολύ ποιοτικό. Γιατί κι εμείς ήμασταν φυλακισμένοι στα όρια του μη-κέρδους. Αλλά δεν μου αρέσει να κάνει κανείς γκέι μπίζνες χαϊδεύοντας τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή των γκέι. Είμαι κάθετα αντίθετος με την αισθητική αυτών των περιοδικών και των φανατικών αναγνωστών τους, αν υπάρχουν τέτοιοι.
Τι γνώμη έχετε για τα ιστορικά περιοδικά του χώρου;
Το ΑΜΦΙ που έβγαζε το ΑΚΟΕ και το Κράξιμο που έβγαζε η Πάολα ήταν πολύ καλά περιοδικά, πολύ μπροστά στην εποχή τους. Και πάλι, δεν απευθύνονταν στη μάζα. Το Αμφί πολλοί το κατηγόρησαν για ελιτισμό και το Κράξιμο απευθυνόταν σε ένα κοινό που ήταν γκέι αλλά κινούταν και στις παρυφές του αντιεξουσιαστικού χώρου. Αυτό φάνηκε και από τα γκέι πράιντ που διοργάνωσε η Πάολα, στα οποία συμμετείχαν πολλοί στρέιτ.
Πώς σας φαίνεται που σήμερα η Lifo, η Athens Voice, το Πρώτο Θέμα και άλλα έντυπα μεγάλης κυκλοφορίας περιλαμβάνουν στην ύλη τους κάποια γκέι κείμενα;
Πράγματι, υπάρχει σήμερα μια διάχυση του γκέι λόγου και είναι καλό που γκέι φωνές προέρχονται από μη-γκέι έντυπα. Αυτό δεν σημαίνει ότι αμιγώς γκέι περιοδικά, όπως το 10%, που μου αρέσει πολύ, δεν είναι αναγκαία.
Έχουν αλλάξει τα πράγματα στην Ελλάδα σχετικά με την αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας;
Νομίζω ότι έχουν αλλάξει πολλά. Βλέπω με ικανοποίηση ότι σήμερα γίνονται πράγματα που τότε φιλοδοξούσαμε να κάνουμε κι εμείς, αλλά δεν τα καταφέραμε, ίσως διότι δεν ήταν η κατάλληλη εποχή. Βλέπω το πρόγραμμα ομοφυλοφιλικών ταινιών που ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη ή το φεστιβάλ πορνό που κάνει η Μαρία Cyber στην Αθήνα. Νομίζω ότι ζούμε στην αρχή ενός πολύ ωραίου πράγματος. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο γκέι γάμος. Τότε ακουγόταν σαν επιστημονική φαντασία. Σήμερα τίθεται στο τραπέζι προς διερεύνηση. Είναι μεγάλο βήμα αυτό.
Εσείς τι πιστεύετε για το γάμο;
Όταν το κράτος βάζει τη σφραγίδα του στην ένωση δύο ανθρώπων, τους αποδέχεται. Αλλά η αποδοχή γίνεται σε ένα επίπεδο μικροαστικό. Το πιο ακραίο το έχω διαβάσει από έναν ξένο γκέι συγγραφέα. Έλεγε ότι με το γάμο οι γκέι θα σταματήσουν να παίρνονται στα πάρκα. Όλοι δηλαδή θα τακτοποιηθούν και θα ζήσουν μια μικροαστική ζωή. Δεν νομίζω πάντως ότι ο γάμος θα αλλάξει πολλά, αν εμείς οι ίδιοι δεν τα βρούμε με τον εαυτό μας. Πρέπει να είμαστε περισσότερο άουτ – το θεωρώ πολύ σημαντικό και, στην εποχή μας, απολύτως εφικτό και λογικό.
Πιστεύετε ότι ο Πόθος βοήθησε ν’ αλλάξουν τα πράγματα;
Δεν ξέρω. Εμείς πάντως δεν αισθανόμασταν εκπρόσωποι κανενός. Ο Πόθος ήταν απλά μια διέξοδος έκφρασης κάποιων ανθρώπων.
Γιατί σταματήσατε;
Αρχίσαμε να κουραζόμαστε. Εγώ σταμάτησα να είμαι αιώνιος φοιτητής κι έπιασα δουλειά, τα παιδιά άρχισαν να μη φέρνουν καινούργια θέματα. Δεν μπορούσαν κάποιοι που εργάζονται κι έχουν κοινωνικές και φιλικές υποχρεώσεις να βγάζουν ένα τέτοιο περιοδικό. Σιγά-σιγά αραίωσε η έκδοση, από μηνιαία έγινε τρίμηνη, μετά εξάμηνη, και κάποια στιγμή είπα: παιδιά, ας το σταματήσουμε τώρα που είναι στα πάνω του, παρά να εκφυλιστεί και να γίνει κάτι που δεν διαβάζεται.
Βγάλατε ποτέ τεύχος που δεν σας ικανοποιούσε;
Για να είμαι ειλικρινής, ποτέ δεν διάβασα ολόκληρο ένα τεύχος. Το έστηνα στον υπολογιστή, οπότε ήξερα τι περιείχε, αλλά ποτέ δεν το διάβασα σαν αναγνώστης. Πάντα έλεγα ότι το επόμενο το θέλω καλύτερο. Εγώ δεν ήμουν φανατικός αναγνώστης του Πόθου.
Τώρα που ξαναδιαβάσατε τον Πόθο για το ανθολόγιο, πώς σας φάνηκε;
Μου άρεσε πάρα πολύ. Μάλιστα, ήρθε η δική μου σειρά να σοκαριστώ και ν’ απορήσω πώς βγάζαμε προς τα έξω αυτό το προκλητικό πράγμα, με τις ωμές σεξουαλικές εικόνες, και το μοιράζαμε σε άσχετα μέρη.
Ναι. Γνωρίζω κάποιον που έπαιρνε τεύχη και τα έβαζε στα γραμματοκιβώτια της πολυκατοικίας του. Αλλά δεν ξέρω ποιοι ήταν οι αναγνώστες μας. Έβλεπα συχνά στο δρόμο ένα αγόρι κι ένα κορίτσι να διαβάζουν μαζί τον Πόθο.
Τον διάβαζαν δηλαδή και στρέιτ;
Πολλοί πρέπει να ήταν στρέιτ. Άλλωστε, τότε η Θεσσαλονίκη είχε ελάχιστα γκέι μπαρ και καφέ. Τα σημεία διανομής του περιοδικού δεν ήταν γκέι, όπως δεν ήταν και τα καταστήματα που μας εμπιστεύτηκαν διαφημίσεις. Το περιοδικό είχε έναν άντεργκραουντ χαρακτήρα, που νομίζω ότι διεύρυνε την απήχησή του.
Ποια ήταν η γραμμή σας;
Θέλαμε να κάνουμε τον κόσμο να καυλώσει, να κάνει περισσότερο σεξ, σεξ χωρίς ενοχές. Γι’ αυτό πιάναμε και πιο ακραία θέματα, όπως το σαδομαζοχισμό ή ακόμη… Άστο! Μέχρι το σαδομαζοχισμό φτάνει!
Τι; Ουρολαγνεία; Φιστφάκιν;
Ε ναι, όλα αυτά. Κάποιοι μάλιστα σοκάρονταν με την εικονογράφηση γιατί δείχναμε πούτσες, δείχναμε σεξ. Σε μια σελίδα μπορεί να είχαμε μια ανάλυση για την αρρενωπότητα και το ποδόσφαιρο και στην άλλη τσόντα. Εγώ πιστεύω στην τσόντα, ότι μπορεί να σε ξυπνήσει, να σε δραστηριοποιήσει. Ξέραμε πολύ καλά γιατί την προσφέραμε.
Ήταν μια πολιτική στάση;
Ήταν πολιτική στάση, αλλά ήταν και μια στάση απέναντι σε αυτούς που λένε ότι αποδέχονται τους ομοφυλόφιλους. Ο ομοφυλόφιλος που γίνεται αποδεκτός είναι ο ευνουχισμένος ομοφυλόφιλος. Σε μια παρέα γκέι με στρέιτ, το ομοφυλοφιλικό σεξ ξαφνικά δεν είναι θέμα προς συζήτηση.
Πρέπει να το συζητάμε;
Κοίταξε, όταν γνωρίζω ένα συνεργάτη, δεν θα συστηθώ «είμαι ο Άρης και είμαι ομοφυλόφιλος». Αλλά αν χτυπήσει το τηλέφωνο και είναι το αγόρι μου, δεν θα αρχίσω τα «μα-μου» και τα συνθηματικά. Θα μιλήσω κανονικά. Ο πραγματικά απελευθερωμένος ομοφυλόφιλος, όταν βρίσκεται σε μια παρέα στρέιτ, πρέπει να μπορεί να μιλά όπως οι υπόλοιποι. Αν του έρθει να φιλήσει το αγόρι του, να μπορεί να το κάνει.
Γιατί δεν βάζατε τα ονόματα των συντακτών στα κείμενα του Πόθου; Στην ταυτότητα του περιοδικού υπάρχουν ονόματα, αλλά όχι στα κείμενα.
Το κάναμε για να στηρίξουμε συλλογικά όλα τα κείμενα. Είχαμε κείμενα ακόμα και από πανεπιστημιακούς, καλλιτέχνες και συγγραφείς, αλλά και κείμενα από ανθρώπους, θα έλεγε κανείς, θηλυπρεπείς – ζώδια και σχόλια γραμμένα με ύφος κάπως camp. Γι’ αυτά κοντέψαμε να φάμε ξύλο.
Επειδή έγραφαν σε μια γλώσσα που κάποιοι θα ονόμαζαν “αδερφίστικη”;
Ναι. Μας έπιασαν και μας είπαν να μην γράφουμε τέτοια, γιατί ο κόσμος σχηματίζει λάθος εντύπωση για τους γκέι. Μα όλοι πια προσπαθούν να πείσουν ότι οι γκέι είναι σοβαροί και δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους άλλους. Αυτό είναι ψέμα. Υπάρχουν γκέι που θέλουν να κάνουν σεξ κάθε μέρα, όπως υπάρχουν γκέι θηλυπρεπείς. Ο αγώνας για το δικαίωμα στη διαφορετικότητα πρέπει να δίνεται και γι’ αυτούς.
Μου κάνει εντύπωση που δεν είχατε λεσβιακά κείμενα.
Ήταν μεγάλος καημός μου αυτό. Είχαμε κοπέλες στην ομάδα, οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν έγραφαν κείμενα, απλώς μας βοηθούσαν, αλλά δεν αρθρώθηκε λεσβιακός λόγος. Μια φορά, για να ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή των γυναικών, μεταφράσαμε ένα κείμενο για τη διάσταση μεταξύ των λεσβιών και των ανδρών συνολικά, γκέι και στρέιτ. Οι λεσβίες αντέδρασαν πολύ άσχημα. Αλλά στο επόμενο τεύχος βάλαμε ένα κείμενο που εξηγούσε ότι το “αρσενικό” και το “θηλυκό” διαφοροποιούνται από το βιολογικό φύλο, οπότε πάλι κερδίσαμε από την αντιπαράθεση.
Έγραφε εκείνο το κείμενο: «Ο ‘ομοφυλόφιλος’ που μισεί τις λεσβίες, όπως και οι φανατισμένες λεσβίες που απορρίπτουν τον άντρα εξαιτίας της βιολογικής του υπόστασης, είναι εξίσου καταδικαστέοι με τον ‘straight’ που απεχθάνεται και επιτίθεται στους ‘gay’».
Αυτό που έμαθα όλα αυτά τα χρόνια στο περιοδικό από τις αντιπαραθέσεις με συνεργάτες και αναγνώστες είναι να κρίνω τον άλλον ως μονάδα, όχι ως ταμπέλα. Δεν κοιτάζω αν ο άλλος είναι γκέι, στρέιτ, αριστερός, δεξιός, δεν ξέρω τι άλλο – τον βλέπω ως μονάδα. Και με το να βάζω το όνομά μου δίπλα στο όνομα των ανθρώπων που θεωρούνταν κόκκινο πανί έμαθα να αποδέχομαι το κάθε τι, ακόμα κι αν δεν συμφωνώ μαζί του. Είναι αυτό που κέρδισα από τον Πόθο.
Σκεφτήκατε να εκμεταλλευτείτε εμπορικά το περιοδικό;
Να βγάλουμε χρήματα, να ζήσουμε απ’ αυτό; Όχι. Θέλαμε να βγαίνει από το μεράκι μας. Οι αντιεξουσιαστικές καταβολές μας δεν μας επέτρεπαν να το κάνουμε επιχείρηση. Ντρεπόμασταν ακόμα και που βάζαμε διαφημίσεις, αλλά ήταν αναγκαίες για να καλύπτουμε τα έξοδα.
Είναι κακό να ζει κανείς από ένα γκέι περιοδικό;
Αν προσφέρει κάτι καλό, όπως το Gay Times, δεν είναι μεμπτό. Τα χρήματα μπορεί να δώσουν την ευκαιρία για κάτι πάρα πολύ ποιοτικό. Γιατί κι εμείς ήμασταν φυλακισμένοι στα όρια του μη-κέρδους. Αλλά δεν μου αρέσει να κάνει κανείς γκέι μπίζνες χαϊδεύοντας τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή των γκέι. Είμαι κάθετα αντίθετος με την αισθητική αυτών των περιοδικών και των φανατικών αναγνωστών τους, αν υπάρχουν τέτοιοι.
Τι γνώμη έχετε για τα ιστορικά περιοδικά του χώρου;
Το ΑΜΦΙ που έβγαζε το ΑΚΟΕ και το Κράξιμο που έβγαζε η Πάολα ήταν πολύ καλά περιοδικά, πολύ μπροστά στην εποχή τους. Και πάλι, δεν απευθύνονταν στη μάζα. Το Αμφί πολλοί το κατηγόρησαν για ελιτισμό και το Κράξιμο απευθυνόταν σε ένα κοινό που ήταν γκέι αλλά κινούταν και στις παρυφές του αντιεξουσιαστικού χώρου. Αυτό φάνηκε και από τα γκέι πράιντ που διοργάνωσε η Πάολα, στα οποία συμμετείχαν πολλοί στρέιτ.
Πώς σας φαίνεται που σήμερα η Lifo, η Athens Voice, το Πρώτο Θέμα και άλλα έντυπα μεγάλης κυκλοφορίας περιλαμβάνουν στην ύλη τους κάποια γκέι κείμενα;
Πράγματι, υπάρχει σήμερα μια διάχυση του γκέι λόγου και είναι καλό που γκέι φωνές προέρχονται από μη-γκέι έντυπα. Αυτό δεν σημαίνει ότι αμιγώς γκέι περιοδικά, όπως το 10%, που μου αρέσει πολύ, δεν είναι αναγκαία.
Έχουν αλλάξει τα πράγματα στην Ελλάδα σχετικά με την αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας;
Νομίζω ότι έχουν αλλάξει πολλά. Βλέπω με ικανοποίηση ότι σήμερα γίνονται πράγματα που τότε φιλοδοξούσαμε να κάνουμε κι εμείς, αλλά δεν τα καταφέραμε, ίσως διότι δεν ήταν η κατάλληλη εποχή. Βλέπω το πρόγραμμα ομοφυλοφιλικών ταινιών που ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη ή το φεστιβάλ πορνό που κάνει η Μαρία Cyber στην Αθήνα. Νομίζω ότι ζούμε στην αρχή ενός πολύ ωραίου πράγματος. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο γκέι γάμος. Τότε ακουγόταν σαν επιστημονική φαντασία. Σήμερα τίθεται στο τραπέζι προς διερεύνηση. Είναι μεγάλο βήμα αυτό.
Εσείς τι πιστεύετε για το γάμο;
Όταν το κράτος βάζει τη σφραγίδα του στην ένωση δύο ανθρώπων, τους αποδέχεται. Αλλά η αποδοχή γίνεται σε ένα επίπεδο μικροαστικό. Το πιο ακραίο το έχω διαβάσει από έναν ξένο γκέι συγγραφέα. Έλεγε ότι με το γάμο οι γκέι θα σταματήσουν να παίρνονται στα πάρκα. Όλοι δηλαδή θα τακτοποιηθούν και θα ζήσουν μια μικροαστική ζωή. Δεν νομίζω πάντως ότι ο γάμος θα αλλάξει πολλά, αν εμείς οι ίδιοι δεν τα βρούμε με τον εαυτό μας. Πρέπει να είμαστε περισσότερο άουτ – το θεωρώ πολύ σημαντικό και, στην εποχή μας, απολύτως εφικτό και λογικό.
Πιστεύετε ότι ο Πόθος βοήθησε ν’ αλλάξουν τα πράγματα;
Δεν ξέρω. Εμείς πάντως δεν αισθανόμασταν εκπρόσωποι κανενός. Ο Πόθος ήταν απλά μια διέξοδος έκφρασης κάποιων ανθρώπων.
Γιατί σταματήσατε;
Αρχίσαμε να κουραζόμαστε. Εγώ σταμάτησα να είμαι αιώνιος φοιτητής κι έπιασα δουλειά, τα παιδιά άρχισαν να μη φέρνουν καινούργια θέματα. Δεν μπορούσαν κάποιοι που εργάζονται κι έχουν κοινωνικές και φιλικές υποχρεώσεις να βγάζουν ένα τέτοιο περιοδικό. Σιγά-σιγά αραίωσε η έκδοση, από μηνιαία έγινε τρίμηνη, μετά εξάμηνη, και κάποια στιγμή είπα: παιδιά, ας το σταματήσουμε τώρα που είναι στα πάνω του, παρά να εκφυλιστεί και να γίνει κάτι που δεν διαβάζεται.
Βγάλατε ποτέ τεύχος που δεν σας ικανοποιούσε;
Για να είμαι ειλικρινής, ποτέ δεν διάβασα ολόκληρο ένα τεύχος. Το έστηνα στον υπολογιστή, οπότε ήξερα τι περιείχε, αλλά ποτέ δεν το διάβασα σαν αναγνώστης. Πάντα έλεγα ότι το επόμενο το θέλω καλύτερο. Εγώ δεν ήμουν φανατικός αναγνώστης του Πόθου.
Τώρα που ξαναδιαβάσατε τον Πόθο για το ανθολόγιο, πώς σας φάνηκε;
Μου άρεσε πάρα πολύ. Μάλιστα, ήρθε η δική μου σειρά να σοκαριστώ και ν’ απορήσω πώς βγάζαμε προς τα έξω αυτό το προκλητικό πράγμα, με τις ωμές σεξουαλικές εικόνες, και το μοιράζαμε σε άσχετα μέρη.
-*-
