[10%, Ιούνιος - Ιούλιος 2006]
Στις εκλογές πολλοί έμειναν με το στόμα ανοιχτό, όταν η Άντζελα Γκερέκου εξελέγη πρώτη σε σταυρούς βουλευτής Κέρκυρας, στέλνοντας έναν πρώην υπουργό στο σπίτι του. Τότε την γνωρίζαμε ως ηθοποιό και σύζυγο Τόλη Βοσκόπουλου, κάποιοι και ως αρχιτέκτονα. Σήμερα, για πολλούς συμβολίζει ούτε λίγο ούτε πολύ το νέο ΠΑΣΟΚ (δυο λέξεις για πολλούς αντιφατικές, όπως και η πολιτική συμπεριφορά του κόμματος: από τη μια, η πρόταση για το Σύμφωνο Συμβίωσης . από την άλλη, η πρόταση να απαγορευτεί η υιοθεσία στους ομοφυλόφιλους).
Γυναίκα, νέα στην ηλικία, άφθαρτη στην πολιτική, υπήρξε προσωπική επιλογή του Γιώργου Παπανδρέου για το Πολιτικό Συμβούλιο, όπου ανέλαβε την ευθύνη του νεοσύστατου τομέα Αλληλεγγύης και Εθελοντισμού, και την ελληνική εκπροσώπηση της καμπάνιας του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος για το AIDS. Πολλοί σηκώνουν ειρωνικά τα φρύδια και την ρωτούν: «δεν βαριέστε στο Κοινοβούλιο;». Αλλά η Άντζελα Γκερέκου αποδεικνύει ότι ξέρει καλά να κλείνει τα στόματα των άσπονδων φίλων.
____________
Έχει τη δυνατότητα ένας ομοφυλόφιλος από το δημόσιο χώρο να δημοσιοποιήσει τη σχέση του, όπως εσείς τη σχέση σας με τον Τόλη Βοσκόπουλο;
Προφανώς όχι · είναι μία απόδειξη ότι στην Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα με την αναγνώριση του δικαιώματος σεξουαλικού αυτοπροσδιορισμού. Ζούμε στη χώρα μας έναν έντονο στρουθοκαμηλισμό. Ενώ η ομοφυλοφιλία είναι μια κοινωνική πραγματικότητα και θεωρητικά όλοι συμφωνούμε στο δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού της σεξουαλικής ταυτότητας και στην αποδοχή της διαφορετικότητας, στην πράξη αντιμετωπίζουμε την ομοφυλοφιλία κάποιου σαν ένα κοινό μυστικό που όλοι γνωρίζουμε, αλλά δεν κάνει να πολυσυζητάμε.
Τι θα συνέβαινε, αλήθεια, αν συνάδελφοί σας πολιτικοί σταματούσαν να κρύβουν την ομοφυλοφιλία τους από τα ΜΜΕ;
Έχω την εντύπωση ότι η δημοσιοποίηση θα ισοδυναμούσε με αυτόματο αφανισμό τους. Θέλω να σκέφτομαι ότι κάνω λάθος και ότι η κοινή γνώμη θα μας επιφύλασσε ευχάριστες εκπλήξεις, αλλά νομίζω ότι θα περάσουν πάρα πολλά χρόνια μέχρι να δούμε στην Ελλάδα κάτι τέτοιο. Θα είχε όμως ενδιαφέρον για να δούμε τις πραγματικές αντιδράσεις της κοινής γνώμης.
Βέβαια, σε άλλες χώρες όλο και περισσότεροι πολιτικοί βγαίνουν πλέον ανοιχτά ως ομοφυλόφιλοι.
Είναι αλήθεια ότι σε σχέση με κοινωνίες διαφορετικών δομών, όπως οι δυτικοευρωπαϊκές και οι βορειοαμερικανικές, η ελληνική δεν έχει κάνει βήματα σε συγκεκριμένα θέματα. Τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων για πολύ καιρό δεν εντάσσονταν στη δημόσια πολιτική ατζέντα. Αφήνω το «πως» και το «γιατί», διότι αποτελούν μια τεράστια συζήτηση, στην οποία θα έπρεπε να αναφερθούν παράγοντες όπως ο ρόλος της Εκκλησίας και ένας λανθάνων, αλλά ισχυρός, συντηρητισμός της κοινωνίας. Το θέμα είναι, όμως, ότι, όπως όλα δείχνουν, οι μελλοντικές κοινωνίες θα είναι πολυπολιτισμικές, με σεβασμό και αποδοχή της διαφορετικότητας. Όσο γρηγορότερα το καταλάβουμε, τόσο το καλύτερο για όλους.
Η συζήτηση στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ για το Σύμφωνο Συμβίωσης προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς. Είναι το Σύμφωνο προτεραιότητα του κόμματος;
Η ατζέντα προτεραιοτήτων ενός κόμματος εξουσίας, όπως το ΠΑΣΟΚ, εξαρτάται από πλήθος παραγόντων και βρίσκεται υπό διαρκή αναδιαμόρφωση. Εάν με ρωτάτε αν το Σύμφωνο Συμβίωσης συγκαταλέγεται μεταξύ των θεμάτων υψηλής προτεραιότητας, η αίσθηση μου είναι πως όχι. Σίγουρα όμως βρίσκεται σε μια κατηγορία μεσοπρόθεσμων προτεραιοτήτων, αλλιώς δεν θα άνοιγε η συζήτηση.
Πολλές οργανώσεις λένε ότι το Σύμφωνο Συμβίωσης είναι μια μεσοβέζικη λύση που δεν εξασφαλίζει απόλυτη ισοπολιτεία. Γιατί να μην έχουν οι ομοφυλόφιλοι δικαίωμα και στον πολιτικό γάμο, αν το επιθυμούν, όπως οι ετεροφυλόφιλοι;
Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι στην ελληνική κοινωνία υπάρχει ο απαιτούμενος βαθμός ωριμότητας για να συζητήσουμε το Σύμφωνο Συμβίωσης, αλλά όχι τον πολιτικό γάμο · τουλάχιστον αυτό έδειξαν οι πρώτες αντιδράσεις. Θα ήταν σοβαρό στρατηγικό σφάλμα να επιμείνει κανείς τη στιγμή που δεν φαίνεται να υπάρχει η θετική προδιάθεση της κοινής γνώμης ούτε στο ελάχιστο · έτσι όχι μόνο δεν διευκολύνεις την αποδοχή ενός θέματος, αλλά την καθυστερείς ακόμη περισσότερο. Δεν είναι τόσο θέμα ουσίας, όσο στρατηγικής. Το Σύμφωνο Συμβίωσης μπορεί να μην είναι η απολύτως ενδεδειγμένη λύση · είναι όμως ένα καλό πρώτο βήμα για να προχωρήσουμε στα υπόλοιπα.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το ΠΑΣΟΚ προτείνει στο πλαίσιο του Συμφώνου Συμβίωσης να απαγορευτεί η υιοθεσία παιδιών από ζευγάρια του ίδιου φύλου. Ποιο σκοπό εξυπηρετεί η απαγόρευση, τη στιγμή που όλο και περισσότερες χώρες επιτρέπουν την υιοθεσία;
Και πάλι η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι πρόκειται για μία ακόμη κίνηση στρατηγικής. Αν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη διάταξη, οι πολέμιοι του Συμφώνου θα έβρισκαν μια καλή δικαιολογία για να πουν ότι διαλύεται η ελληνική οικογένεια και καταλύονται οι παραδοσιακοί κοινωνικοί δεσμοί. Αυτό θα τρόμαζε πολλούς που θα ήταν διατεθειμένοι να συζητήσουν το Σύμφωνο με νηφαλιότητα · θα μείωνε τις δυνατότητες συναίνεσης. Αν πάντως θεωρήσουμε ότι δεν είναι ακόμη ώριμο για συζήτηση το θέμα του πολιτικού γάμου των ομοφυλοφίλων, σκεφθείτε πόσο περισσότερο υστερεί σε ωριμότητα το θέμα της υιοθεσίας.
Βέβαια στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη ομόφυλα ζευγάρια που μεγαλώνουν παιδιά. Πέρα από ζητήματα στρατηγικής, εσείς τι πιστεύετε για την υιοθεσία;
Κοιτάξτε, το ζήτημα είναι πολύπλοκο, με πολλά υπέρ αλλά και πολλά κατά. Σας απαντώ με πλήρη τιμιότητα ότι αμφιταλαντεύομαι · ακόμη δεν έχω αποφασίσει. Πέρα όμως από το τι πιστεύω εγώ, πρέπει να γνωρίζουμε ότι συχνά η πραγματικότητα διαμορφώνεται ανεξάρτητα από τις προσωπικές μας απόψεις και καλό είναι να έχουμε τα αντανακλαστικά να κατανοούμε τις εξελίξεις εγκαίρως και με ορθό τρόπο.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η τάση της επιδημίας του HIV στην Ελλάδα είναι και πάλι αυξητική. Μάλιστα, το 2005 δηλώθηκαν 23,7 % περισσότεροι οροθετικοί σε σχέση με το 2004. Τι φταίει;
Νομίζω ότι με τη χρήση των νέων φαρμάκων δημιουργήθηκε η ψευδαίσθηση ότι το HIV/AIDS είναι πλέον μια ανίατη, αλλά όχι θανατηφόρα ασθένεια, οπότε δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. Μάλιστα αυτή η αίσθηση κυριάρχησε όχι μόνο σε επίπεδο ατομικών επιλογών, αλλά και κρατικών σχεδιασμών. Οι πάντες έδειξαν μια ανεξήγητη χαλάρωση, η οποία οδήγησε στην αύξηση των κρουσμάτων.
Σε ποια σημεία δεν είστε ικανοποιημένη από την πολιτική των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ για το HIV/AIDS;
Παρά την πολιτική βούληση που θεωρώ δεδομένη, όπως δεν αμφισβητώ ότι υπάρχει και σήμερα, σε μεγάλο βαθμό ευθυνόμαστε και εμείς για τον εφησυχασμό που επικράτησε. Στην πορεία ο στόχος χάθηκε, η προσπάθεια ατόνησε, και δεν είχαμε τα αντανακλαστικά να διαβάσουμε σωστά τις ενδείξεις για τις αρνητικές μελλοντικές εξελίξεις. Επιπλέον, ενδώσαμε σε πιέσεις στις οποίες δεν θα έπρεπε να είχαμε ενδώσει. Υπήρχε ένα εξαιρετικό ενημερωτικό πρόγραμμα για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, και ειδικά για το HIV/AIDS, που απευθυνόταν σε μαθητές του Λυκείου . σε πολλές περιοχές δεν πραγματοποιήθηκε, κυρίως επειδή παρενέβησαν υπερσυντηρητικοί Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων και τοπικοί εκκλησιαστικοί παράγοντες.
Σήμερα τι θα κάνατε καλύτερα;
Προσωπικά θεωρώ απαραίτητη την εισαγωγή ολοκληρωμένων προγραμμάτων Αγωγής Υγείας τουλάχιστον στους μαθητές Λυκείου · μου φαίνεται αδιανόητο ότι δεν υπάρχει. Ένα άλλο κρίσιμο σημείο είναι η θεραπεία των ανασφάλιστων οροθετικών · οφείλει όχι μόνο να επιτρέπεται αλλά και να διευκολύνεται με κάθε τρόπο.
Πώς βλέπετε την παρουσία της Εκκλησίας στο Δ.Σ. του ΚΕΕΛΠΝΟ, όταν μάλιστα είναι ο μόνος εξωϊατρικός φορέας που μετέχει; Πρέπει να έχει λόγο η Εκκλησία στον καθορισμό της κρατικής πολιτικής για τις λοιμώξεις, και μάλιστα με δεδομένες τις θέσεις της Εκκλησίας για το σεξ εκτός γάμου;
Ειλικρινά δεν μπορώ να φανταστώ κανένα πειστικό λόγο για την παρουσία της Εκκλησίας στο ΚΕΕΛΠΝΟ. Δίνει μια έντονα σουρεαλιστική, θα έλεγα, πινελιά, σε ένα θέμα που οι πάντες θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα. Τιμώ και σέβομαι την Εκκλησία και το ρόλο της, αλλά νομίζω ότι ο καθένας πρέπει να περιοριστεί στις πραγματικές του αρμοδιότητες. Όσο γρηγορότερα γίνει, θα είναι κέρδος για όλους, και κυρίως για την Εκκλησία.
Από τη στιγμή που σήμερα μιλάμε για «συμπεριφορές υψηλού κινδύνου», όχι για «ομάδες υψηλού κινδύνου», η διατήρηση της απαγόρευσης της αιμοδοσίας στους ομοφυλόφιλους και άλλες ομάδες δεν είναι ρατσιστική;
Πράγματι έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που θεωρούσαμε ότι το HIV/AIDS αφορά συγκεκριμένες ομάδες. Δυστυχώς όμως οι νοοτροπίες και οι νόμοι αλλάζουν με απελπιστικά αργούς ρυθμούς. Η διατήρηση της συγκεκριμένης απαγόρευσης υποκρύπτει έναν σαφέστατο ρατσισμό, διότι θεωρεί ότι οι ομοφυλόφιλοι διάγουν εξ’ ορισμού έκλυτο βίο και άρα είναι εκ προοιμίου επικίνδυνοι για αιμοδοσία. Όπως δυστυχώς έδειξαν και τα πρόσφατα περιστατικά με τις μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος, το πρόβλημα βρίσκεται στην ανυπαρξία υποδομών για έγκυρες και κυρίως έγκαιρες εξετάσεις του αίματος που συλλέγεται.
Συμμετέχετε στην εκστρατεία Global Progressive Forum του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος για το HIV/AIDS στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στην Ευρώπη το έχουμε πάρει σοβαρά το θέμα ή μένουμε σε ευχολόγια και ημίμετρα;
Το δεύτερο · δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι το HIV/AIDS είναι ένα μακρινό πρόβλημα κάπου στην Αφρική και δεν αφορά την Ευρώπη. Έτσι όμως συμβάλλουμε στην αύξηση των κρουσμάτων. Στόχος της καμπάνιας του GPF είναι να ασκηθεί πίεση προς τις κυβερνήσεις να τηρήσουν τις υποσχέσεις που έδωσαν στην Ειδική Σύσκεψη της Ολομέλειας των Ηνωμένων Εθνών τον Ιούνιο του 2001 σχετικά με την οικονομική τους συνεισφορά στο Παγκόσμιο Ταμείο για το HIV/AIDS. Χωρίς οικονομική ενίσχυση, δεν μπορεί να υπάρξει έρευνα, άρα ούτε ελπίδα για τελική λύση. Πρέπει επίσης να ρυθμιστούν άμεσα τα θέματα που αφορούν τις πατέντες και τα γενερικά φάρμακα, και να ενισχυθεί η οικονομική βοήθεια στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, όπου μιλάμε για αποδεκατισμό πληθυσμών.
Δεν είναι πολύς χρόνος οι έξι μήνες που χρειάστηκαν για να ορίσετε το πεδίο δράσης του τομέα Εθελοντισμού και Αλληλεγγύης; Γιατί σας πήρε τόσο;
Αυτά που στην καθημερινή κουβέντα μοιάζουν αυτονόητα, σε ένα επίπεδο παραγωγής πολιτικής οφείλουν να ορίζονται με απόλυτη σαφήνεια. Πρόκειται για έναν καινούργιο τομέα που έπρεπε να προσδιορίσει τη λειτουργία του στα πλαίσια μιας συνολικής κομματικής δομής. Μάλιστα, στην αρχή δεν έλειψαν ειρωνικά σχόλια από εχθρούς και φίλους, του τύπου «το ΠΑΣΟΚ θα ασχολείται τώρα και με φιλανθρωπίες!». Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι ο εθελοντισμός και η αλληλεγγύη επιδέχονται διαφορετικές προσεγγίσεις. Υπάρχει η μεταφυσική και θεολογική προσέγγιση, που βλέπει την αλληλεγγύη ως φιλανθρωπία . η συντηρητική προσέγγιση, ισχυρή στη ρεπουμπλικανική Αμερική, που αντιμετωπίζει τα κοινωνικά προβλήματα ως προβλήματα αισθητικής – να τα μπαλώσουμε, για να μη μας χαλάνε την εικόνα. Η δική μας προσέγγιση είναι πολιτική: οφείλουμε όχι μόνο να επεμβαίνουμε για τη θεραπεία των προβλημάτων, αλλά και να αναζητούμε τα αίτια, προτείνοντας τρόπους για τη μόνιμη λύση τους. Αυτό δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη.
Ένας φίλος είναι εκ πεποιθήσεως δεθελοντής. Λέει ότι ο εθελοντισμός είναι τζάμπα εργασία από την οποία κάποιοι επωφελούνται. Τι να του πω;
Να του πείτε ότι συμφωνώ απόλυτα μαζί του και ότι διαφωνώ με κάθε μασκάρεμα του εθελοντισμού σε μέσο να κλείσουμε τρύπες, που θα έπρεπε να καλυφθούν με θέσεις έμμισθης εργασίας. Φοβάμαι ότι έτσι βλέπει τον εθελοντισμό η ΝΔ, όταν παλιότερα αναζητούσε εθελοντές για να συνεισφέρουν στη φύλαξη των πολιτιστικών μνημείων, ενώ ήταν γνωστή η έλλειψη εξειδικευμένων επαγγελματιών αρχαιοφυλάκων. Πρόκειται για μια κουτοπόνηρη λογική, που απομακρύνει δικαίως τους ανθρώπους από τον εθελοντισμό. Προσωπικά, δεν μπλέκω την ανάγκη έμμισθης εργασίας με την εθελοντική προσφορά. Εάν μάλιστα επωφελούνται συγκεκριμένα κάποιοι, τότε το σκεπτικό είναι ακόμη περισσότερο κατακριτέο. Ο εθελοντισμός έχει νόημα μόνο αν αποτελεί ελεύθερη και αυτόβουλη απόφαση του εθελοντή, από την οποία το μόνο που επωφελείται είναι το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Σας καταλογίζουν ότι υπηρετήσατε το χώρο του θεάματος. Λένε ότι η απόσταση από την πολιτική είναι μεγάλη. Τι τους απαντάτε;
Έχει αρχίσει να γίνεται κουραστικό να απολογούμαι διαρκώς εδώ και δύο χρόνια για το ίδιο θέμα. Ειλικρινά δεν έχω να απαντήσω τίποτε. Απλά και μόνο να επισημάνω ότι εξ ορισμού όποιος ασχολείται με την πολιτική κρίνεται. Δεν βρέθηκα στη Βουλή δικτατορικά, ούτε επειδή την ψώνισα ένα ωραίο πρωί . οι συμπολίτες μου μού έκαναν την τιμή να με εμπιστευτούν. Οι πολίτες είναι και οι μόνοι αρμόδιοι να με κρίνουν. Αν κάνω σωστά τη δουλειά μου, θα με εμπιστευθούν ξανά . αλλιώς θα με στείλουν σπίτι μου. Τόσο απλά.
Τι σκέπτεστε όταν σας κάνουν ερωτήσεις που αντιπαραβάλλουν την εξωτερική σας εμφάνιση στη βουλευτική σας ιδιότητα; Σας έχουν ρωτήσει αν “βαριέστε στο Κοινοβούλιο” ή αν “είστε ωραία και διανοούμενη”.
Σκέφτομαι, τι κρίμα να χαραμίζουμε τον κοινό μας χρόνο σε πραγματικά ανούσιες ερωταπαντήσεις, που δεν ενδιαφέρουν κανέναν. Και ακόμη, ότι το να κατατάσσεις τους ανθρώπους σε κουτάκια είναι μια μορφή ρατσισμού και σε εμποδίζει να δεις την πλήρη εικόνα αυτού που έχεις απέναντί σου.
Θα παρελάσετε στο γκέι πράιντ της Αθήνας;
Όχι. Η επιτυχία του δεν θα κριθεί από τη δική μου παρουσία. Άλλωστε μπορώ από άλλες θέσεις και πρωτοβουλίες να προσφέρω πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα για όσα αντιπροσωπεύει.
Έχει τη δυνατότητα ένας ομοφυλόφιλος από το δημόσιο χώρο να δημοσιοποιήσει τη σχέση του, όπως εσείς τη σχέση σας με τον Τόλη Βοσκόπουλο;
Προφανώς όχι · είναι μία απόδειξη ότι στην Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα με την αναγνώριση του δικαιώματος σεξουαλικού αυτοπροσδιορισμού. Ζούμε στη χώρα μας έναν έντονο στρουθοκαμηλισμό. Ενώ η ομοφυλοφιλία είναι μια κοινωνική πραγματικότητα και θεωρητικά όλοι συμφωνούμε στο δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού της σεξουαλικής ταυτότητας και στην αποδοχή της διαφορετικότητας, στην πράξη αντιμετωπίζουμε την ομοφυλοφιλία κάποιου σαν ένα κοινό μυστικό που όλοι γνωρίζουμε, αλλά δεν κάνει να πολυσυζητάμε.
Τι θα συνέβαινε, αλήθεια, αν συνάδελφοί σας πολιτικοί σταματούσαν να κρύβουν την ομοφυλοφιλία τους από τα ΜΜΕ;
Έχω την εντύπωση ότι η δημοσιοποίηση θα ισοδυναμούσε με αυτόματο αφανισμό τους. Θέλω να σκέφτομαι ότι κάνω λάθος και ότι η κοινή γνώμη θα μας επιφύλασσε ευχάριστες εκπλήξεις, αλλά νομίζω ότι θα περάσουν πάρα πολλά χρόνια μέχρι να δούμε στην Ελλάδα κάτι τέτοιο. Θα είχε όμως ενδιαφέρον για να δούμε τις πραγματικές αντιδράσεις της κοινής γνώμης.
Βέβαια, σε άλλες χώρες όλο και περισσότεροι πολιτικοί βγαίνουν πλέον ανοιχτά ως ομοφυλόφιλοι.
Είναι αλήθεια ότι σε σχέση με κοινωνίες διαφορετικών δομών, όπως οι δυτικοευρωπαϊκές και οι βορειοαμερικανικές, η ελληνική δεν έχει κάνει βήματα σε συγκεκριμένα θέματα. Τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων για πολύ καιρό δεν εντάσσονταν στη δημόσια πολιτική ατζέντα. Αφήνω το «πως» και το «γιατί», διότι αποτελούν μια τεράστια συζήτηση, στην οποία θα έπρεπε να αναφερθούν παράγοντες όπως ο ρόλος της Εκκλησίας και ένας λανθάνων, αλλά ισχυρός, συντηρητισμός της κοινωνίας. Το θέμα είναι, όμως, ότι, όπως όλα δείχνουν, οι μελλοντικές κοινωνίες θα είναι πολυπολιτισμικές, με σεβασμό και αποδοχή της διαφορετικότητας. Όσο γρηγορότερα το καταλάβουμε, τόσο το καλύτερο για όλους.
Η συζήτηση στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ για το Σύμφωνο Συμβίωσης προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς. Είναι το Σύμφωνο προτεραιότητα του κόμματος;
Η ατζέντα προτεραιοτήτων ενός κόμματος εξουσίας, όπως το ΠΑΣΟΚ, εξαρτάται από πλήθος παραγόντων και βρίσκεται υπό διαρκή αναδιαμόρφωση. Εάν με ρωτάτε αν το Σύμφωνο Συμβίωσης συγκαταλέγεται μεταξύ των θεμάτων υψηλής προτεραιότητας, η αίσθηση μου είναι πως όχι. Σίγουρα όμως βρίσκεται σε μια κατηγορία μεσοπρόθεσμων προτεραιοτήτων, αλλιώς δεν θα άνοιγε η συζήτηση.
Πολλές οργανώσεις λένε ότι το Σύμφωνο Συμβίωσης είναι μια μεσοβέζικη λύση που δεν εξασφαλίζει απόλυτη ισοπολιτεία. Γιατί να μην έχουν οι ομοφυλόφιλοι δικαίωμα και στον πολιτικό γάμο, αν το επιθυμούν, όπως οι ετεροφυλόφιλοι;
Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι στην ελληνική κοινωνία υπάρχει ο απαιτούμενος βαθμός ωριμότητας για να συζητήσουμε το Σύμφωνο Συμβίωσης, αλλά όχι τον πολιτικό γάμο · τουλάχιστον αυτό έδειξαν οι πρώτες αντιδράσεις. Θα ήταν σοβαρό στρατηγικό σφάλμα να επιμείνει κανείς τη στιγμή που δεν φαίνεται να υπάρχει η θετική προδιάθεση της κοινής γνώμης ούτε στο ελάχιστο · έτσι όχι μόνο δεν διευκολύνεις την αποδοχή ενός θέματος, αλλά την καθυστερείς ακόμη περισσότερο. Δεν είναι τόσο θέμα ουσίας, όσο στρατηγικής. Το Σύμφωνο Συμβίωσης μπορεί να μην είναι η απολύτως ενδεδειγμένη λύση · είναι όμως ένα καλό πρώτο βήμα για να προχωρήσουμε στα υπόλοιπα.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το ΠΑΣΟΚ προτείνει στο πλαίσιο του Συμφώνου Συμβίωσης να απαγορευτεί η υιοθεσία παιδιών από ζευγάρια του ίδιου φύλου. Ποιο σκοπό εξυπηρετεί η απαγόρευση, τη στιγμή που όλο και περισσότερες χώρες επιτρέπουν την υιοθεσία;
Και πάλι η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι πρόκειται για μία ακόμη κίνηση στρατηγικής. Αν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη διάταξη, οι πολέμιοι του Συμφώνου θα έβρισκαν μια καλή δικαιολογία για να πουν ότι διαλύεται η ελληνική οικογένεια και καταλύονται οι παραδοσιακοί κοινωνικοί δεσμοί. Αυτό θα τρόμαζε πολλούς που θα ήταν διατεθειμένοι να συζητήσουν το Σύμφωνο με νηφαλιότητα · θα μείωνε τις δυνατότητες συναίνεσης. Αν πάντως θεωρήσουμε ότι δεν είναι ακόμη ώριμο για συζήτηση το θέμα του πολιτικού γάμου των ομοφυλοφίλων, σκεφθείτε πόσο περισσότερο υστερεί σε ωριμότητα το θέμα της υιοθεσίας.
Βέβαια στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη ομόφυλα ζευγάρια που μεγαλώνουν παιδιά. Πέρα από ζητήματα στρατηγικής, εσείς τι πιστεύετε για την υιοθεσία;
Κοιτάξτε, το ζήτημα είναι πολύπλοκο, με πολλά υπέρ αλλά και πολλά κατά. Σας απαντώ με πλήρη τιμιότητα ότι αμφιταλαντεύομαι · ακόμη δεν έχω αποφασίσει. Πέρα όμως από το τι πιστεύω εγώ, πρέπει να γνωρίζουμε ότι συχνά η πραγματικότητα διαμορφώνεται ανεξάρτητα από τις προσωπικές μας απόψεις και καλό είναι να έχουμε τα αντανακλαστικά να κατανοούμε τις εξελίξεις εγκαίρως και με ορθό τρόπο.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η τάση της επιδημίας του HIV στην Ελλάδα είναι και πάλι αυξητική. Μάλιστα, το 2005 δηλώθηκαν 23,7 % περισσότεροι οροθετικοί σε σχέση με το 2004. Τι φταίει;
Νομίζω ότι με τη χρήση των νέων φαρμάκων δημιουργήθηκε η ψευδαίσθηση ότι το HIV/AIDS είναι πλέον μια ανίατη, αλλά όχι θανατηφόρα ασθένεια, οπότε δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. Μάλιστα αυτή η αίσθηση κυριάρχησε όχι μόνο σε επίπεδο ατομικών επιλογών, αλλά και κρατικών σχεδιασμών. Οι πάντες έδειξαν μια ανεξήγητη χαλάρωση, η οποία οδήγησε στην αύξηση των κρουσμάτων.
Σε ποια σημεία δεν είστε ικανοποιημένη από την πολιτική των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ για το HIV/AIDS;
Παρά την πολιτική βούληση που θεωρώ δεδομένη, όπως δεν αμφισβητώ ότι υπάρχει και σήμερα, σε μεγάλο βαθμό ευθυνόμαστε και εμείς για τον εφησυχασμό που επικράτησε. Στην πορεία ο στόχος χάθηκε, η προσπάθεια ατόνησε, και δεν είχαμε τα αντανακλαστικά να διαβάσουμε σωστά τις ενδείξεις για τις αρνητικές μελλοντικές εξελίξεις. Επιπλέον, ενδώσαμε σε πιέσεις στις οποίες δεν θα έπρεπε να είχαμε ενδώσει. Υπήρχε ένα εξαιρετικό ενημερωτικό πρόγραμμα για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, και ειδικά για το HIV/AIDS, που απευθυνόταν σε μαθητές του Λυκείου . σε πολλές περιοχές δεν πραγματοποιήθηκε, κυρίως επειδή παρενέβησαν υπερσυντηρητικοί Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων και τοπικοί εκκλησιαστικοί παράγοντες.
Σήμερα τι θα κάνατε καλύτερα;
Προσωπικά θεωρώ απαραίτητη την εισαγωγή ολοκληρωμένων προγραμμάτων Αγωγής Υγείας τουλάχιστον στους μαθητές Λυκείου · μου φαίνεται αδιανόητο ότι δεν υπάρχει. Ένα άλλο κρίσιμο σημείο είναι η θεραπεία των ανασφάλιστων οροθετικών · οφείλει όχι μόνο να επιτρέπεται αλλά και να διευκολύνεται με κάθε τρόπο.
Πώς βλέπετε την παρουσία της Εκκλησίας στο Δ.Σ. του ΚΕΕΛΠΝΟ, όταν μάλιστα είναι ο μόνος εξωϊατρικός φορέας που μετέχει; Πρέπει να έχει λόγο η Εκκλησία στον καθορισμό της κρατικής πολιτικής για τις λοιμώξεις, και μάλιστα με δεδομένες τις θέσεις της Εκκλησίας για το σεξ εκτός γάμου;
Ειλικρινά δεν μπορώ να φανταστώ κανένα πειστικό λόγο για την παρουσία της Εκκλησίας στο ΚΕΕΛΠΝΟ. Δίνει μια έντονα σουρεαλιστική, θα έλεγα, πινελιά, σε ένα θέμα που οι πάντες θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα. Τιμώ και σέβομαι την Εκκλησία και το ρόλο της, αλλά νομίζω ότι ο καθένας πρέπει να περιοριστεί στις πραγματικές του αρμοδιότητες. Όσο γρηγορότερα γίνει, θα είναι κέρδος για όλους, και κυρίως για την Εκκλησία.
Από τη στιγμή που σήμερα μιλάμε για «συμπεριφορές υψηλού κινδύνου», όχι για «ομάδες υψηλού κινδύνου», η διατήρηση της απαγόρευσης της αιμοδοσίας στους ομοφυλόφιλους και άλλες ομάδες δεν είναι ρατσιστική;
Πράγματι έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που θεωρούσαμε ότι το HIV/AIDS αφορά συγκεκριμένες ομάδες. Δυστυχώς όμως οι νοοτροπίες και οι νόμοι αλλάζουν με απελπιστικά αργούς ρυθμούς. Η διατήρηση της συγκεκριμένης απαγόρευσης υποκρύπτει έναν σαφέστατο ρατσισμό, διότι θεωρεί ότι οι ομοφυλόφιλοι διάγουν εξ’ ορισμού έκλυτο βίο και άρα είναι εκ προοιμίου επικίνδυνοι για αιμοδοσία. Όπως δυστυχώς έδειξαν και τα πρόσφατα περιστατικά με τις μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος, το πρόβλημα βρίσκεται στην ανυπαρξία υποδομών για έγκυρες και κυρίως έγκαιρες εξετάσεις του αίματος που συλλέγεται.
Συμμετέχετε στην εκστρατεία Global Progressive Forum του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος για το HIV/AIDS στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στην Ευρώπη το έχουμε πάρει σοβαρά το θέμα ή μένουμε σε ευχολόγια και ημίμετρα;
Το δεύτερο · δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι το HIV/AIDS είναι ένα μακρινό πρόβλημα κάπου στην Αφρική και δεν αφορά την Ευρώπη. Έτσι όμως συμβάλλουμε στην αύξηση των κρουσμάτων. Στόχος της καμπάνιας του GPF είναι να ασκηθεί πίεση προς τις κυβερνήσεις να τηρήσουν τις υποσχέσεις που έδωσαν στην Ειδική Σύσκεψη της Ολομέλειας των Ηνωμένων Εθνών τον Ιούνιο του 2001 σχετικά με την οικονομική τους συνεισφορά στο Παγκόσμιο Ταμείο για το HIV/AIDS. Χωρίς οικονομική ενίσχυση, δεν μπορεί να υπάρξει έρευνα, άρα ούτε ελπίδα για τελική λύση. Πρέπει επίσης να ρυθμιστούν άμεσα τα θέματα που αφορούν τις πατέντες και τα γενερικά φάρμακα, και να ενισχυθεί η οικονομική βοήθεια στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, όπου μιλάμε για αποδεκατισμό πληθυσμών.
Δεν είναι πολύς χρόνος οι έξι μήνες που χρειάστηκαν για να ορίσετε το πεδίο δράσης του τομέα Εθελοντισμού και Αλληλεγγύης; Γιατί σας πήρε τόσο;
Αυτά που στην καθημερινή κουβέντα μοιάζουν αυτονόητα, σε ένα επίπεδο παραγωγής πολιτικής οφείλουν να ορίζονται με απόλυτη σαφήνεια. Πρόκειται για έναν καινούργιο τομέα που έπρεπε να προσδιορίσει τη λειτουργία του στα πλαίσια μιας συνολικής κομματικής δομής. Μάλιστα, στην αρχή δεν έλειψαν ειρωνικά σχόλια από εχθρούς και φίλους, του τύπου «το ΠΑΣΟΚ θα ασχολείται τώρα και με φιλανθρωπίες!». Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι ο εθελοντισμός και η αλληλεγγύη επιδέχονται διαφορετικές προσεγγίσεις. Υπάρχει η μεταφυσική και θεολογική προσέγγιση, που βλέπει την αλληλεγγύη ως φιλανθρωπία . η συντηρητική προσέγγιση, ισχυρή στη ρεπουμπλικανική Αμερική, που αντιμετωπίζει τα κοινωνικά προβλήματα ως προβλήματα αισθητικής – να τα μπαλώσουμε, για να μη μας χαλάνε την εικόνα. Η δική μας προσέγγιση είναι πολιτική: οφείλουμε όχι μόνο να επεμβαίνουμε για τη θεραπεία των προβλημάτων, αλλά και να αναζητούμε τα αίτια, προτείνοντας τρόπους για τη μόνιμη λύση τους. Αυτό δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη.
Ένας φίλος είναι εκ πεποιθήσεως δεθελοντής. Λέει ότι ο εθελοντισμός είναι τζάμπα εργασία από την οποία κάποιοι επωφελούνται. Τι να του πω;
Να του πείτε ότι συμφωνώ απόλυτα μαζί του και ότι διαφωνώ με κάθε μασκάρεμα του εθελοντισμού σε μέσο να κλείσουμε τρύπες, που θα έπρεπε να καλυφθούν με θέσεις έμμισθης εργασίας. Φοβάμαι ότι έτσι βλέπει τον εθελοντισμό η ΝΔ, όταν παλιότερα αναζητούσε εθελοντές για να συνεισφέρουν στη φύλαξη των πολιτιστικών μνημείων, ενώ ήταν γνωστή η έλλειψη εξειδικευμένων επαγγελματιών αρχαιοφυλάκων. Πρόκειται για μια κουτοπόνηρη λογική, που απομακρύνει δικαίως τους ανθρώπους από τον εθελοντισμό. Προσωπικά, δεν μπλέκω την ανάγκη έμμισθης εργασίας με την εθελοντική προσφορά. Εάν μάλιστα επωφελούνται συγκεκριμένα κάποιοι, τότε το σκεπτικό είναι ακόμη περισσότερο κατακριτέο. Ο εθελοντισμός έχει νόημα μόνο αν αποτελεί ελεύθερη και αυτόβουλη απόφαση του εθελοντή, από την οποία το μόνο που επωφελείται είναι το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Σας καταλογίζουν ότι υπηρετήσατε το χώρο του θεάματος. Λένε ότι η απόσταση από την πολιτική είναι μεγάλη. Τι τους απαντάτε;
Έχει αρχίσει να γίνεται κουραστικό να απολογούμαι διαρκώς εδώ και δύο χρόνια για το ίδιο θέμα. Ειλικρινά δεν έχω να απαντήσω τίποτε. Απλά και μόνο να επισημάνω ότι εξ ορισμού όποιος ασχολείται με την πολιτική κρίνεται. Δεν βρέθηκα στη Βουλή δικτατορικά, ούτε επειδή την ψώνισα ένα ωραίο πρωί . οι συμπολίτες μου μού έκαναν την τιμή να με εμπιστευτούν. Οι πολίτες είναι και οι μόνοι αρμόδιοι να με κρίνουν. Αν κάνω σωστά τη δουλειά μου, θα με εμπιστευθούν ξανά . αλλιώς θα με στείλουν σπίτι μου. Τόσο απλά.
Τι σκέπτεστε όταν σας κάνουν ερωτήσεις που αντιπαραβάλλουν την εξωτερική σας εμφάνιση στη βουλευτική σας ιδιότητα; Σας έχουν ρωτήσει αν “βαριέστε στο Κοινοβούλιο” ή αν “είστε ωραία και διανοούμενη”.
Σκέφτομαι, τι κρίμα να χαραμίζουμε τον κοινό μας χρόνο σε πραγματικά ανούσιες ερωταπαντήσεις, που δεν ενδιαφέρουν κανέναν. Και ακόμη, ότι το να κατατάσσεις τους ανθρώπους σε κουτάκια είναι μια μορφή ρατσισμού και σε εμποδίζει να δεις την πλήρη εικόνα αυτού που έχεις απέναντί σου.
Θα παρελάσετε στο γκέι πράιντ της Αθήνας;
Όχι. Η επιτυχία του δεν θα κριθεί από τη δική μου παρουσία. Άλλωστε μπορώ από άλλες θέσεις και πρωτοβουλίες να προσφέρω πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα για όσα αντιπροσωπεύει.
-*-
